Verbum

апаля́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., каго-што.

Зрабіць падобным на палякаў па мове, звычаях і пад., прымусіць засвоіць культуру паляка.

|| незак. апаля́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. апаля́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; незак. апаля́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. апаля́чанне, -я, н.

зазна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. што. Паставіць знак, памеціць пэўным чынам.

З. патрэбнае месца ў лесе.

2. без дап. або са злуч. «што». Сказаць што-н., уставіць у размову. «Сёння будзе добрае надвор’е», — зазначыў сусед.

|| незак. зазнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

вы́ключыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. каго (што). Вывесці са складу чаго-н.

В. з брыгады.

В. са спісаў.

2. што. Спыніць дзеянне чаго-н. шляхам адключэння ці выключэння.

В. радыёпрыёмнік.

В. ток.

|| незак. выключа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. выключэ́нне, -я, н.

вы́лічыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., што.

1. Падлічыўшы, вызначыць.

В. памер даходаў.

В. кошт будоўлі.

2. Утрымаць пры расплаце.

В. запазычанасць.

|| незак. выліча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і вылі́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. вылічэ́нне, -я, н. і вы́лік, -у, м. (да 2 знач.).

вы́ручыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. каго (што). Памагчы каму-н. у цяжкіх абставінах.

В. з бяды.

В. сябра.

2. што. Утаргаваць.

В. грошы за тавар.

|| незак. выруча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. вы́ручка, -і, ДМ -чцы, ж. (да 1 знач.).

вы́вучыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. гл. вучыць.

2. што. Вучачы, засвоіць; развучыць.

В. замежную мову.

В. песню.

3. што. Навукова даследаваць, пазнаць.

В. прычыны засухі.

В. старажытную архітэктуру.

4. што. Уважліва назіраючы, азнаёміцца, зразумець.

В. абстаноўку.

|| незак. вывуча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і выву́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. вы́вучка, -і, ДМ -чцы, ж.

прызна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. каго-што. Загадзя намеціць для якой-н. мэты, патрэбы.

П. участак для забудовы.

2. каго (што). Паставіць на якую-н. пасаду, работу.

П. брыгадзірам.

3. што. Намеціць, вырашыць зрабіць; устанавіць.

П. сустрэчу.

П. сход на сямнаццаць гадзін.

П. пенсію.

|| незак. прызнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прызначэ́нне, -я, н.

азна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., што.

1. Вызначыць характэрныя рысы чаго-н., даць фармуліроўку чаму-н.

А. геаграфію як навуку.

2. Паказаць кірунак, шлях каму-, чаму-н.; вылучыць на фоне чаго-н.

А. шлях да перамогі.

3. Абумовіць сабой, прадвызначыць.

Вялікая падзея азначыла прыход новага ў жыцці.

|| незак. азнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. азначэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

пазы́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. што і чаго каму. Даць у доўг.

П. каму-н. грошы або грошай.

2. што і чаго ў каго. Узяць у доўг.

П. у каго-н. грошы (грошай).

◊

У сабакі вачэй пазычыць або пазычыўшы (разм., неадабр.) — страціць сумленне, пачуццё сораму.

|| незак. пазыча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

◊

Не пазычаць чаго — ёсць, хапае.

Гэтаму чалавеку розуму не пазычаць.

забяспе́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. каго-што. Даць дастатковыя матэрыяльныя сродкі для жыцця.

З. сваю сям’ю прадуктамі.

2. каго-што, чым. Даць чаго-н. у неабходнай колькасці.

З. горад электраэнергіяй.

3. што. Зрабіць цалкам магчымым, сапраўдным, рэальна выканальным.

З. мір ва ўсім свеце.

З. выкананне плана.

|| незак. забяспе́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. забяспе́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; незак. забяспе́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. забеспячэ́нне, -я, н.