Чаны

т. 17, с. 216

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ча́н

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ча́н ча́ны
Р. ча́на ча́наў
Д. ча́ну ча́нам
В. ча́н ча́ны
Т. ча́нам ча́намі
М. ча́не ча́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пе́рчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., што.

Пасыпаць перцам.

П. булён.

|| зак. напе́рчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны і папе́рчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

му́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., каго.

Прычыняць мукі, пакуты каму-н.

М. жывёл.

М. у засценках.

|| зак. заму́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны і зму́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ля́мчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., што.

Збіваць у лямец, рабіць лямцам.

Л. воўну.

|| зак. зля́мчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.

|| звар. ля́мчыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чыцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тру́шчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., што (разм.).

1. Біць, крышыць на дробныя часткі.

Т. шкло.

2. Ламаць, крышыць, разбураць.

Танкі трушчылі ўсё на сваім шляху.

|| зак. стру́шчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раскудла́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -ла́ч; -чаны; зак., што (разм.).

Тое, што і раскудлаціць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., каго-што.

1. Рабіць калекам (калекай).

Вайна калечыць людзей.

2. перан. Псаваць, знявечваць маральна, рабіць непаўнацэнным.

К. душу.

Нельга к. характар дзяцей.

|| зак. скале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны і пакале́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.

|| звар. кале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца (да 1 знач.); зак. скале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца і пакале́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чан, ‑а, м.

Вялікая драўляная ці металічная пасудзіна, якая формай нагадвае бак, бочку. Направа, за плотам, узвышалася чырвоная цагляная будыніна без [акон] і дзвярэй. Ля яе ляжалі пад сонцам вялізныя драўляныя чаны. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абязгу́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., што.

Пазбавіць гучання.

|| незак. абязгу́чваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)