іры́дый, ‑ю, м.

Рэдкі ў прыродзе хімічны элемент, цяжкі тугаплаўкі метал шаравата-белага колеру, блізкі да плаціны.

[Ад грэч. iris, iridos — радуга.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мо́лат, -а, М -лаце, мн. -ы, -аў, м.

1. Вялікі цяжкі малаток для ручной коўкі, драбнення камення і пад.

Кавальскі м.

2. Механічная прылада для апрацоўкі металаў пры дапамозе ціску.

Аўтаматычны м.

3. Спартыўная прылада для кідання: металічнае ядро з тросам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

го́ркі, -ая, -ае.

1. Які мае своеасаблівы едкі смак.

Г. палын.

Горкае лякарства.

2. перан. Поўны гора, цяжкі, гаротны.

Горкае жыццё.

Пераканацца на горкім вопыце.

Горкая праўда.

Горкія слёзы.

◊

Горкае дзіця (разм.) — наіўны, нявопытны малады чалавек.

Горкі п’яніца (разм., неадабр.) — алкаголік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ша́йба, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Падкладка пад гайку ці плешку шрубы ў выглядзе плоскага металічнага кольца.

2. Невялікі цяжкі гумавы дыск, які ўжыв. пры гульні ў хакей.

Шайбу! (вокліч хакейных балельшчыкаў, якія падахвочваюць ігракоў).

|| прым. ша́йбавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

неудобопроизноси́мый

1. цяжкавымо́ўны, ця́жкі для вымаўле́ння;

2. (неприличный) шутл. не зусі́м прысто́йны; непрысто́йны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кува́лда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Цяжкі кавальскі молат. Яшчэ здалёк даносіўся звон піл, кавальскіх молатаў, кувалдаў. Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

свіне́ц, -нцу́, м.

Мяккі, вельмі цяжкі метал сінявата-шэрага колеру.

Здабыча свінцу.

◊

Сустрэць (ворага) свінцом — ружэйным агнём, кулямі.

Як свінцом налітыя — вельмі натруджаныя ад стомы, хваробы і пад. — аб адчуванні цяжару ў руках, нагах і пад.

|| прым. свінцо́вы, -ая, -ае.

Свінцовая куля.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

глыбо́зны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Вельмі глыбокі. Страшны замак, цяжкі, грозны. Пара вежаў, як адна, А навокал роў глыбозны. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мнагато́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Вагон у некалькі тон; вельмі цяжкі. Мнагатонная глыба.

2. Умяшчальнасцю ў некалькі тон. Мнагатонная аўтамашына.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ніц, прысл.

Тварам уніз. [Казік] ляжаў ніц, схаваўшы тварык у падушку. Чарнышэвіч. — Кладзіся!.. Цяжкі снарад. І мы ўпалі ніц. Сяргейчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)