Суло́таць ’мачыць слюной, лізаць’ (паст., Сл. ПЗБ), суло́ціць ’шмальцаваць’ (мёрск., Нар. сл.). Аўтары Сл. ПЗБ (там жа) параўноўваюць з літ. sulótis ’сачыцца’; параўн. таксама sulóti, sulúoti ’спускаць сок з бярозы’, вытворных ад sulà ’сок у дрэве, мязга’ (Смачынскі, 614), гл. сула 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
смакава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; незак., што.
1. Есці або піць паволі, з асалодай, каб адчуць смак (у 1 і 2 знач.).
С. кляновы сок.
С. кожны глыток.
2. Есці ці піць на пробу; каштаваць.
Асцярожна с.
3. перан. Успрымаць, адчуваючы асаблівае задавальненне, цешыцца, радавацца чаму-н.
С. апошнія навіны.
|| наз. смакава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
смола́
1. в разн. знач. смала́, -лы́ ж.;
2. (сок хваёвых дрэў) смала́, -лы́ ж., жыві́ца, -цы ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бура́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Двухгадовая агародная расліна сямейства лебядовых.
Палоць буракі.
2. Караняплоды гэтай расліны, якія выкарыстоўваюцца як корм, харч, сыравіна.
Убіраць буракі камбайнам.
○
Цукровыя буракі — сорт буракоў, з якіх вырабляюць цукар.
|| памянш. бурачо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м.
|| прым. бура́чны, -ая, -ае і бурако́вы, -ая, -ае.
Бурачны колер (лілова-чырвоны). Бураковы сок.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кі́слы, -ая, -ае.
1. Які мае своеасаблівы смак, падобны на смак лімона, журавін.
К. яблык.
К. сок.
2. Які закіс у выніку браджэння, прыгатаваны квашаннем.
Кіслае малако.
Кіслая капуста.
3. перан. Які выражае незадаволенасць; паніклы (разм.).
К. настрой.
К. выраз твару.
4. Які змяшчае кіслату (у 2 знач.; спец.).
Кіслая глеба.
|| наз. кіслата́, -ы́, ДМ -лаце́, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сачы́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., со́чыцца; незак.
1. Цячы, выцякаць па кроплі або тонкім струменем з чаго-н.; выдзяляцца.
Вада сочыцца з цэбра. 3 бярозы сачыўся сок.
2. Пранікаць, пападаць унутр (пра вадкасць).
У боты сочыцца вада.
3. перан. Пранікаць куды-н. праз што-н. (пра святло, гукі і пад.).
Праз шчыліны дзвярэй сачылася святло.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пасу́дак, ‑дку, м., зб.
Разм. Тое, што і посуд. Міронава дачка мабыць толькі што прыбрала вячэру і мые пасудак. Скрыган. — Я пахвалю любы пасудак, калі ў ім будзе чысты бярозавы сок. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падсаладзі́ць, ‑саладжу, ‑салодзіш, ‑салодзіць; зак., што.
Зрабіць трохі салодкім ці больш салодкім. Падсаладзіць малако. Падсаладзіць яблычны сок. // перан. Зрабіць больш прыемным. Гаварыла Дзіміна проста, без жадання згладзіць вострыя вуглы або падсаладзіць непрыемную праўду. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пасо́ка ’свіная кроў’ (віл., паст., Сл. ПЗБ), ’загуслая ў камкі кроў’ (КЭС, лаг.; Нас.), пасыка ’кроў, што вылілася з раны’, ’кроў забітай жывёлы’, ’сукравіца’ (Др.-Падб., Гарэц.). Укр. пасока’ ’сукравіца, кроў’, рус. пасока ’лімфа, сукравіца’, ’сок дрэва’, польск. posoka, устарэлае posok ’юха, разлітая кроў’, ’сукравіца’, ’юшка з крыві’, ’кроў дзікай жывёлы, якую праследуе сабака’, ’загуслая кроў’. Роднаснымі да іх будуць рус. паўн. осока ’гной з раны’, ’гнаявая жыжка’ і серб.-харв. осока ’сок’, ’сыроватка з-пад брынзы’, ’пот (у жывёл)’, ’мача’, ’сукравіца’. Да па‑ (< прасл. pa‑) з дэмінутыўнай функцыяй і сок (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сакаві́цкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сакавіка. Раптам дзьмухнуў сакавіцкі вецер, І баец адчуў — ідзе вясна. Панчанка. Бучнеюць верб пупышкі, бо як след Сок сакавіцкі грае пад карою. Калачынскі. // Які адбыўся, праходзіў у сакавіку. Сакавіцкі пленум.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)