абсмяя́ць, ‑смяю, ‑смяеш, ‑смяе; ‑смяём, ‑смеяце; зак., каго-што.
Паказаць што‑н. (прывычку, учынак, рысу характару, манеру гаварыць і пад.) у смешным выглядзе; высмеяць. Мы абсмяялі свайго сябрука: — Хвалько! Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адукава́насць, ‑і, ж.
Уласцівасць адукаванага, ступень адукацыі; вучонасць. [Яша] стаў вучыцца, але пачынаць прыйшлося з другога класа, бо як ні стараўся хлапец паказаць сваю партызанскую адукаванасць, на большае не выцягнуў. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рысава́цца, -су́юся, -су́ешся, -су́ецца; -су́йся; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Віднецца, паўставаць ва ўяўленні.
У далечыні рысуюцца абрысы гор.
Знаёмы вобраз рысаваўся ва ўяўленні (перан.).
2. Старацца паказаць сябе з выгаднага боку, выклікаць чым-н. інтарэс да сябе.
Р. перад людзьмі.
|| наз. рысо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
указа́ць, укажу, укажаш, укажа; зак.
1. з дадан. сказам. Даць указанне, настаўленне; навучыць чаму‑н. Указаць, як весці работу.
2. на што. Адзначыўшы што‑н., звярнуць на яго ўвагу; выявіць што‑н. Указаць на памылкі. Указаць на адмоўныя бакі дзейнасці.
3. што. Паказаць, назваць для ведама, кіраўніцтва. Указаць лепшы метад. □ Каб ніякіх не было сумненняў, Назву па-старому ўказаць Адміністрацыйнаму дзяленню. Барадулін.
4. Тое, што і паказаць (у 2 знач.). Указаць месцазнаходжанне друкарні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ашчэ́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.
1. Пагрозна, злосна выскаліць зубы (пра жывёл).
2. Паказаць, выскаліць зубы (пра чалавека). — Аднак ты дужая, — ашчэрыў.. [гестапавец] жоўтыя зубы. — Мае ўдары вытрымлівае не кожны. Дудо.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пустапаро́жні, ‑яя, ‑яе.
Разм. Неабгрунтаваны, беспадстаўны, нікчэмны. Пустапарожняя балбатня. □ Каб паказаць, што гэта не толькі пустапарожнія гутаркі, а рэальная справа, Ганна Сымонаўна падумала.. правесці спробу — згатаваць цукар з адпаведнай сыравіны. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кіпцю́р і капцю́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Востры загнуты рагавы прыдатак на пальцах птушак, многіх паўзуноў і млекакормячых.
2. Пазногаць (разм.).
◊
Паказаць кіпцюры — пра пагрозу.
Трапіць у кіпцюры каму — аказацца, быць пад уладай каго-н.
|| памянш. кі́пцік, -а, мн. -і, -аў, м.
|| прым. кі́пцікавы, -ая, -ае.
|| прым. кіпцю́рны, -ая, -ае і капцю́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апраўда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. каго (што). Прызнаць невінаватым, вынесці апраўдальны прыгавор.
А. падсуднага.
2. што. Даказаць магчымасць чаго-н.
Старацца а. які-н. учынак.
3. што. Паказаць сябе дастойным чаго-н.
А. высокае званне.
А. давер калектыву.
4. што. Акупіць, кампенсаваць.
Расходы апраўдаюць сябе.
|| незак. апра́ўдваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. апраўда́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рак¹, -а, мн. -і, -аў, м.
Пакрытая панцырам прэснаводная або марская жывёліна з клюшнямі і брушкам.
Рачны р.
◊
Калі рак свісне — невядома калі або ніколі.
Паказаць, дзе ракі зімуюць каму — правучыць, пакараць каго-н.
|| памянш. рачо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м.
|| прым. ра́кавы, -ая, -ае і рачы́ны, -ая, -ае.
Ракавая шыйка (брушка рачнога рака). Рачыныя вочы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бесчалаве́чнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць бесчалавечнага; бязлітаснасць, жорсткасць. Пісьменнік паэтызуе прыгажосць, сапраўдную чалавечнасць у адносінах Волечкі і Кастуся, каб потым у кантрастным плане паказаць агіднасць і бесчалавечнасць уласніцтва, дзікасць і зверства фашызму. Дзюбаты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)