абра́міць, -млю, -міш, -міць; -млены; зак., што (спец.).
1. Уставіць у раму.
А. партрэт.
2. перан. Акружыць сабой што-н., размяшчацца вакол чаго-н., акружаючы як рамкай.
3. спец. Уводзіць абрамленне ў мастацкі твор; служыць абрамленнем у мастацкім творы.
|| незак. абрамля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. абрамле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прадэкламава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак., што і без дап.
1. Выразна прачытаць мастацкі твор. Смялей і з большым захапленнем прадэкламаваў Сымон другі раз [верш]. Колас.
2. перан. Штучна, узнёсла прагаварыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гумарэ́ска, ‑і, ДМ ‑сны; Р мн. ‑сак; ж.
Невялікі літаратурна-мастацкі або музычны твор жартоўнага, гумарыстычнага характару. Музычная гумарэска. □ Для першых гумарэсак К. Крапівы характэрны незласлівыя, жартоўныя інтанацыі. Казека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саіска́нне, ‑я, н.
Імкненне атрымаць якое‑н. званне, прэмію і пад. за навуковую працу або за мастацкі твор. Саісканне вучонай ступені кандыдата філалагічных навук. Вылучэнне кнігі на саісканне прэміі ВЛКСМ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інтэрпрэта́тар, ‑а, м.
Кніжн. Той, хто інтэрпрэтуе што‑н.; тлумачальнік. Інтэрпрэтатар твораў класічнай музыкі. □ Ужо першы крытычна-мастацкі эцюд Шчакаціхіна прадставіў маладога прыхільніка графічнага мастацтва як удумлівага і пранікнёнага інтэрпрэтатара яго. Ліс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мініяцю́ра ’невялікі рысунак або размаляваная закладка ў старадаўняй кнізе’, ’мастацкі твор малой формы’ (ТСБМ). З польск. miniatura (minjatura) ’партрэце’, ’пачатковая літара на старажытных рукапісах, азлобленая лісткамі, кветкамі, птушкамі’, якое з італ. miniatura < італ. miniare < лац. miniare ’маляваць minium’, г. зн. ’сурыкам (або кінаварам)’. Сучасная бел. лексема аформлена паводле рус. миниатюра ’тс’ (бо яшчэ ў Крукоўскага (Уплыў, 77) мініятурны, а не мініяцюрны).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
баро́ка, нязм., н.
Мастацкі стыль 16–18 стст., які атрымаў найбольшае распаўсюджанне ў архітэктуры і вызначаўся дэкаратыўнай пышнасцю дэталей. На Антокалі бялеў сваімі купаламі сабор Пятра і Паўла, яшчэ адзін цуд Вільні, перл барака. Арабей.
[Іт. barocco.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэжысёр, ‑а, м.
Мастацкі кіраўнік, пастаноўшчык спектакля або кінафільма. Гэты Цімошка быў тут адначасова і арганізатарам, і рэжысёрам, і выканаўцам самых адказных роляў. Краўчанка. На канферэнцыі прысутнічалі супрацоўнікі Міністэрства культуры БССР, рэжысёры, артысты, мастакі. «ЛіМ».
[Фр. régisseur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збіра́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Спец. Які служыць для збірання чаго‑н. Збіральнае шкло. Збіральныя валаскі насякомых.
2. Які аб’ядноўвае ў сабе характэрныя прыметы некалькіх аднародных з’яў, прадметаў, асоб і пад.; абагульнены. Збіральны мастацкі вобраз. Збіральная назва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
філігра́нь, ‑і, ж.
1. Мастацкі ювелірны выраб з тонкага кручанага залатога, сярэбранага, меднага або іншага дроту, які мае выгляд карункаў.
2. Спец. Вадзяны знак на паперы. // Папера з такім знакам.
3. Накладныя металічныя ўпрыгожанні вокладак кніг.
[Фр. filigrane.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)