рэнтгена...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая надае значэнне: «звязаны з выкарыстаннем рэнтгенаўскіх прамянёў, рэнтгену», напрыклад: рэнтгенаскапія, рэнтгенаагляд.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

...фор, ‑а, м.

Другая састаўная частка складаных слоў, якая надае значэнне: «нясучы», «які нясе», напрыклад: семафор, святлафор, электрафор.

[Ад грэч. foros — нясучы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыда́ць, -да́м, -дасі, -да́сць; -дадзім, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -ло́; -да́й; -да́дзены; зак.

1. каго-што. Даць дадаткова.

П. у дапамогу брыгадзе пяць чалавек.

2. чаго. Узмацніць, павялічыць.

П. бадзёрасці.

3. што. Зрабіць якім-н. з выгляду, па характары (са словамі «выгляд», «форма», «аблічча» і інш.).

П. сур’ёзны выраз твару.

4. перан., што. Аднесціся да чаго-н. так або іначай, асэнсаваць (са словамі «значэнне», «сэнс», «увага» і некаторымі інш.).

П. значэнне чыім-н. словам.

Не п. увагі чаму-н.

|| незак. прыдава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

|| наз. прыдава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

не... (а таксама ня...), прыстаўка.

1. Надае слову значэнне, процілеглае значэнню гэтага слова без такой прыстаўкі, напрыклад: невыгода, незямны. // Тое ж, але з адценнем абмежаванасці, нязначнасці, напрыклад: недурны, неблагі.

2. Надае слову значэнне адмаўлення таго, што абазначае данае слова без гэтай прыстаўкі, напрыклад: неакуратны, непаспяховы; недаступнасць, непаслухмянасць; невыпадкова, недалёка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сема́нтыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

1. Сэнсавае значэнне (слова, моўнага звароту, граматычнай формы).

2. Тое, што і семасіялогія.

[Ад грэч. sēmantikós — які абазначае, знак.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

буквае́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Іран. Чалавек, які прыдае большае значэнне знешняму боку чаго‑н., дробязям, чым сутнасці справы; фармаліст.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

натарыя́т, ‑а, М ‑рыяце, м.

Сістэма дзяржаўных органаў, задачай якіх з’яўляецца засведчанне правоў і фактаў, каб надаць ім юрыдычнае значэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

важнасць, значэнне; вага, сіла, каштоўнасць, вастрыня (перан.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

прычы́нны, -ая, -ае.

1. Які мае ці меў дачыненне да чаго-н.

Да ўсіх будынкаў у калгасе і мае рукі прычынныя.

2. Які выражае прычыннасць (у 2 знач.).

Прычынная сувязь з’яў.

3. У граматыцы: які паказвае на прычыну, мае значэнне прычыны.

П. злучнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

машта́б, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Адносіны даўжыні лініі на карце, глобусе, чарцяжы і пад. да даўжыні ў натуры.

М. — дваццаць пяць кіламетраў у адным сантыметры.

2. перан. Размах, значэнне.

Шырокі м. будаўнічых работ.

У сусветным маштабе.

|| прым. машта́бны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)