казна́, -ы́, ж.
1. Сукупнасць грашовых, маёмасных, зямельных і іншых сродкаў і каштоўнасцей, якія належаць дзяржаве (уст.).
Залатая к.
2. Дзяржава як уладальнік такіх сродкаў і каштоўнасцей (уст.).
3. Фінансавыя рэсурсы дзяржавы, грашовыя сродкі.
Дзяржаўная к.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
герб, -а́, мн. гербы́, -о́ў і ге́рбаў, м.
Эмблема дзяржавы, горада, дваранскага роду і пад., якая змяшчаецца на сцягах, манетах, пячатках, дзяржаўных і іншых афіцыйных дакументах.
Дзяржаўны г.
|| прым. ге́рбавы, -ая, -ае.
Гербавая пячатка.
Гербавая папера.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пратэкцыяні́зм, -у, м. (кніжн.).
1. Эканамічная палітыка дзяржавы, накіраваная на ахову нацыянальнай эканомікі ад замежнай канкурэнцыі.
2. Падбор службовых асоб не па дзелавых якасцях, а па знаёмстве, па пратэкцыі.
|| прым. пратэкцыяні́сцкі, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прэзідэ́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Кіраўнік дзяржавы ў краінах з рэспубліканскай формай кіравання.
Рэзідэнцыя прэзідэнта.
2. Выбарны старшыня выканаўчага органа ў некаторых буйных навукова-даследчых установах, таварыствах. кангрэсах.
|| прым. прэзідэ́нцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзяржа́ва, -ы, мн. -ы, -жа́ў, ж.
Асноўная палітычная форма арганізацыі грамадства, якая ажыццяўляе кіраванне, абарону эканамічнай і сацыяльнай структуры, а таксама краіна з пэўнай палітычнай арганізацыяй.
Межы дзяржавы.
Рабаўладальніцкая д.
|| прым. дзяржа́ўны, -ая, -ае.
Дзяржаўная палітыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сою́зный в разн. знач. саю́зны;
сою́зные держа́вы саю́зныя дзяржа́вы;
сою́зная респу́блика саю́зная рэспу́бліка;
сою́зное министе́рство саю́знае міністэ́рства.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
грамадзя́нства, ‑а, н.
1. Прыналежнасць асобы да насельніцтва пэўнай дзяржавы, якая абумоўлівае яго правы і абавязкі ў адносінах да гэтай дзяржавы. Савецкае грамадзянства.
2. зб. Уст. Грамадзяне (гл. грамадзянін у 4 знач.). З дня на дзень газеты прыносілі ўсё цікавейшыя весткі пра настрой рабочых і грамадзянства. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зе́мшчына, ‑ы, ж.
Частка Рускай дзяржавы, выдзеленая Іванам IV пасля ўвядзення апрычніны ў тэрыторыю, якая мела асобнае кіраванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кага́н, ‑а, м.
Гіст. Тытул правадыра дзяржавы ў цюркскіх народаў у сярэднія вякі. // Асоба, якая мела гэты тытул.
[Цюрк.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экстрады́цыя, ‑і, ж.
Выдача замежнай дзяржаве асобы, якая парушыла законы або ўчыніла злачынства ў адносінах да гэтай дзяржавы.
[Ад лац. ex — па-за і traditio — перадача.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)