Пржалётнік ’дзяцеліна горная, Trifolium montanum L.’ (гродз., Кіс.). Запазычана, відаць, вусным шляхам з гіпертрафічнай транслітэрацыяй з польск. дыял. przelot ’расліна пералёт, Anthyllis L.’. Далей гл. пералётнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апо́ка 1, ‑і, ДМ апоцы, ж.
Спец. Прыстасаванне, у якім робіцца ліцейная форма.
апо́ка 2, ‑і, ДМ апоцы, ж.
Асадкавая цвёрдая лёгкая горная парода, багатая на крэменязём.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
орт, ‑а, М орце, м.
1. У горнай справе — і гарызантальная падземная горная выпрацоўка, якая не мае непасрэднага выхаду на паверхню.
2. У матэматыцы — вектар, даўжыня якога роўная адзінцы.
[Ням. Ort — месца.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адклада́нне ср.
1. откла́дывание; опуска́ние; см. адклада́ць 1;
2. геол. отложе́ние;
3. (горная порода) отложе́ние;
вапняко́выя ~нні — известняко́вые отложе́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нажда́к, ‑у, м.
Горная парода, якая складаецца з дробных зярнят карунду і прымесей іншых мінералаў. // Парашок з гэтага мінералу, які ўжываецца для шліфоўкі або чысткі металічных вырабаў, шкла і пад.
[Цюрк. nadžak.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
го́рны 1, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да гары (у 1 знач.). Горны ланцуг. Горнае паветра. // Які знаходзіцца ў гарах. Горнае паселішча. Горныя лугі. □ Стала так ціха, што здавалася — ручай грыміць, як горны вадапад. Самуйлёнак. // Гарысты; пакрыты гарамі. Горная краіна. // Прызначаны для выкарыстання ў гарах. Горная артылерыя. Горныя лыжы.
2. Які здабываецца з зямных нетраў. Горныя руды.
3. Які мае адносіны да распрацоўкі зямных нетраў. Горны інжынер. Горны камбайн.
•••
Горная хвароба гл. хвароба.
Горны баран гл. баран (у 2 знач.).
Горны хрусталь гл. хрусталь.
Горны лён гл. лён.
го́рны 2, ‑ая, ‑ае.
Разм. Поўны горычы, гора; гаротны. І маёр штораз прыгорне Да грудзей сваіх малую: — Не журыся, сум твой горны Я душой таксама чую. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збо́йка, ‑і, ДМ збойцы; Р мн. збоек; ж.
1. Падрыхтоўчая горная выпрацоўка, якая злучае дзве другія і прызначаецца для розных дапаможных мэт.
2. Злучэнне дзвюх сустрэчных выпрацовак пры праходцы іх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сто́йкий
1. в разн. знач. сто́йкі;
сто́йкая го́рная поро́да сто́йкая го́рная паро́да;
сто́йкая инфе́кция мед. сто́йкая інфе́кцыя;
сто́йкий газ сто́йкі газ;
сто́йкий хара́ктер сто́йкі хара́ктар;
сто́йкая уве́ренность сто́йкая (цвёрдая) упэ́ўненасць;
сто́йкое равнове́сие физ. сто́йкая раўнава́га;
2. (выносливый) трыва́лы;
сто́йкий челове́к трыва́лы чалаве́к;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цюпа́га, ‑і, ДМ ‑пазе, ж.
Горная сякера. Эх, каб ведаў я, хлапчына, Дзе схаваныя ў магнатаў Бочкі поўныя і скрыні Срэбра, золата, дукатаў, — Сваёй востраю цюпагай Я разбіў бы іх, рассыпаў. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брэ́мсберг, ‑а, м.
1. Прыстасаванне для спуску грузаў па нахіленай плоскасці; механізаваны скат.
2. У горнай справе — падземная нахіленая горная вырабатка, прызначаная для спуску ў ваганетках або канвеерам карысных выкапняў на ніжэйшы гарызонт; спуск.
[Ням. Bremsberg.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)