расслаі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -сло́іцца; зак.
1. Раздзяліцца на слаі (у 1 знач.).
Горная парода расслаілася.
2. перан. Раздзяліцца на сацыяльныя групы, праслойкі.
|| незак. рассло́йвацца, -аецца.
|| наз. расслае́нне, -я, н. і рассло́йка, -і, ДМ -йцы,
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раку́шачнік, ‑у, м.
Порыстая карбанатная горная парода, якая складаецца з ракавін марскіх жывёл, змацаваных вапняковым ілам. Птушкі клалі .. [яйкі] проста на гарачы ракушачнік. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
баксі́т, ‑у, М ‑сіце, м.
Асадачная горная парода, якая складаецца з гідратаў гліназёму і вокіслаў жалеза і з’яўляецца галоўнай мінеральнай сыравінай для здабычы алюмінію.
[Фр. beauxite.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кангламера́т, ‑у, М ‑раце, м.
1. Кніжн. Механічнае, выпадковае спалучэнне чаго‑н. разнароднага. Кангламерат народаў.
2. Асадкавая горная парода, якая складаецца з разнародных сцэментаваных часцінак.
[Ад лац. conglomeratus — сабраны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лабрадары́т, ‑у, М ‑рыце, м.
Чорная або цёмна-шэрая горная парода, якая складаецца пераважна з лабрадору (выкарыстоўваецца для розных вырабаў і ўпрыгожвання будынкаў). Абеліск з чорнага лабрадарыту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
туф, ‑у, м.
Порыстая горная парода вулканічнага або асадкавага паходжання, якая выкарыстоўваецца як будаўнічы матэрыял. Вапнавы туф. □ У аддзелцы калон упершыню выкарыстаны .. туф, дэкаратыўная кераміка, чаканка. «ЛіМ».
[Ад лац. tofus.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
далі́на, -ы, мн. -ы, -лі́н, ж.
Роўная прастора ўздоўж рачнога ложа або падоўжаная ўпадзіна паміж гор ці ўзгоркаў.
Рачная д.
Горная д.
◊
Сіліконавая даліна — цэнтр высокіх тэхналогій з развітай інфраструктурай, у якім у асноўным размешчаны прадпрыемствы электроннай прамысловасці.
|| прым. далі́нны, -ая, -ае.
Далінныя лугі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
квершла́г, ‑а, м.
Гарызантальная або нахільная падземная горная распрацоўка, якая ідзе па пустых пародах пад вуглом да месца залягання карысных выкапняў і не мае непасрэднага выхаду на паверхню.
[Ням. Querschlag.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рудаспу́ск, ‑у, м.
Спец. Нахіленая падземная горная вырабатка, якая не мае непасрэднага выхаду на зямную паверхню і служыць для спуску карысных выканняў, парожняй пароды і інш. грузаў самаплывам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пржалётнік ’дзяцеліна горная, Trifolium montanum L.’ (гродз., Кіс.). Запазычана, відаць, вусным шляхам з гіпертрафічнай транслітэрацыяй з польск. дыял. przelot ’расліна пералёт, Anthyllis L.’. Далей гл. пералётнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)