Маёмны ’багаты, заможны’ (ТСБМ) — толькі беларускае. Утворан ад дзеепрыметніка маёмы і суф. прыметніка ‑н‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перабага́ціць ’усыпаць больш, чым трэба’ (брагін., Шатал.). Да пера- і бага́та ’шмат’ < бага́ты (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лагчы́ністы, ‑ая, ‑ае.
З мноствам лагчын, багаты лагчынамі. Грэблі і лагчыністыя дарогі скрозь былі выбрукаваны тонкім бярвеннем і плашкамі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
малакаго́нны, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які садзейнічае багатаму выдзяленню малака. [Варанецкі:] — Васіль Міхайлавіч, бручка — багаты корм. Не першы год сеем. Малакагонны. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утра́тны, ‑ая, ‑ае.
Стратны. — Багаты які кірмаш, — сказаў Алесь. — Багаты, — адказаў Кастусь. — Толькі ўтратны. Бацька казаў, што летась ледзь прадалі пятую частку ўсяго завезенага. Караткевіч. / у знач. наз. утра́тнае, ‑ага, н. Адзін з гасцей параіў быў праз суд спагнаць з Грамабойчыка ўтратнае. Крапіва. Ужо, каб вяселле раскідаць, трэ было ўтратнае вярнуць. Калюга.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Су́та (су́то) ’многа, багата’, ’туга’, ’вельмі’, су́ты ’падвойны’, ’вельмі задаволены, дастатковы’ (Нас.). Укр. су́то ’зусім, чыста, поўнасцю’, сут ’вялікая колькасць’, су́тий ’сапраўдны; багаты’, рус. су́то ’многа, вельмі’, польск. suto ’ў вялікай колькасці, багата’, suty ’багаты, вялікі, шчодры’, чэш. suty ’ссыпаны, вымалачаны (пра збожжа)’, ’поўны’. Ад старога залежнага дзеепрыслоўя прош. ч. *сутъ, утворанага ад прасл. *suti, *sъpǫ, дзеяслова з іншай ступенню чаргавання да *sypati ’сыпаць’; першаснае значэнне ’насыпана поўна’ (Фасмер, 3, 811; Борысь, 588; Брукнер, 524). Ст.-бел. су́тый ’багаты, шчодры’ Булыка (Лекс. запазыч., 195) выводзіць са ст.-польск. suty ’тс’ (XVII ст.), што няпэўна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́куп, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. выкупляць — выкупіць (у 1 знач.).
2. Грошы, рэчы, прызначаныя для аплаты выкупленага. Даць багаты выкуп.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кня́жацкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да князя, належыць яму. Княжацкі палац. Княжацкі тытул. // Такі, як у князя; багаты, раскошны. Княжацкія ўборы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
метафары́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да метафары. Метафарычны выраз. // Багаты метафарамі. Мова Бядулі была метафарычнай, часамі з тэндэнцыяй да наяўнасці. Кучар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
набо́б, ‑а, м.
1. Тытул правіцеляў індыйскіх правінцый. // Асоба, якая мае такі тытул.
2. перан. Вельмі багаты чалавек, які жыве ў раскошы.
[Англ. nabob, фр. nabab, ад араб. мн. л. núvvāb — князькі ў мусульманскай Індыі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)