бацы́ла, ‑ы, ж.

Бактэрыя, якая мае форму палачкі. Туберкулёзная бацыла. / у перан. ужыв. К. Чорны — адзін з пісьменнікаў, якія добра разумелі гэтае імкненне фашызму заразіць увесь свет, усё чалавецтва бацыламі антыгуманізму. Адамовіч.

[Лац. bacillum — палачка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крывабо́кі, ‑ая, ‑ае.

Са скрыўленым бокам або бакамі. [Арцём] крывабокі, пашкоджана шыя, жыве бабылём у маленькай хацінцы. Навуменка. // Нахілены, пакошаны на адзін бок. Крывабокая, абточаная ўся шашалем шафа стаяла адцягненая ад сцяны. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

высту́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Незак. да выстукаць.

2. Разм. Рытмічна стукаць, пастукваць. Лямэнт.. стаіць пры стале і задуменна выстуквае пальцамі. Чорны. Пры агарку свечкі адзін [рабочы].. выстукваў малатком — падбіваў боты. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гру́дзіцца, ‑дзіцца; незак.

Разм. Размяшчацца грудай, кучай. [Мяшкі] грудзіліся адзін на другім, нібы кінутыя да часу. Пестрак. // Збірацца ў шчыльны натоўп; скучвацца. Вакол стала грудзілася з дзесятак чалавек, якія запісвалі свае мандаты. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грыма́са, ‑ы, ж.

Наўмыснае або міжвольнае скрыўленне рысаў твару; міна. Строіць грымасы. □ Застаўшыся адзін, Кузьма Кузьміч страціў незалежна рашучы выраз, і яго твар, нібы ад зубнога болю, зморшчыўся ў пакутлівай грымасе. Быкаў.

[Фр. grimace.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аднагадо́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Узрост якога адзін год. Аднагадовая дзяўчынка.

2. Які праходзіць свой цыкл развіцця (ад прарастання насення да наступнага адмірання каліва) на працягу аднаго года. Кукуруза — аднагадовая расліна. Аднагадовыя травы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

звыча́йнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць звычайнага. Дзіўна было: як усё ў адзін момант з’іначылася і страціла сваю ранейшую звычайнасць. Чорны. І словы былі такімі яснымі, такімі зразумелымі па сваёй прастаце і звычайнасці. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сказа́нне, ‑я, н.

Апавяданне гістарычнага або легендарнага зместу — адзін з жанраў старажытнай рускай літаратуры. Сказанне аб кіеўскіх волатах. □ Нават глыбокая старасць не хоча ісці ад жыцця. І сказанні народа пацвярджаюць гэта. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

труба́ч, ‑а, м.

1. Музыкант або сігнальшчык, што іграе на трубе. У Брэсце жыве адзін з удзельнікаў памятных баёў — ваенны музыкант трубач Міхаіл Ігнацюк. «Беларусь».

2. Разм. Тое, што і трубасты голуб.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

упераго́нкі, прысл.

Разм. Пераганяючы адзін аднаго; навыперадкі. Пабраўшы кійкі, Міма гулкай трохтонкі, Імчаць хлапчукі Па сялу ўперагонкі. Куляшоў. Асядлаўшы варанога, З хлапчукамі ўперагонкі Я ляцеў, — гула дарога, Вецер біў у перапонкі. Гаўрусёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)