Verbum

суцяша́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Незак. да суцешыць.

2. Быць суцяшэннем, аблягчэннем. І толькі адно суцяшала: не адзін жа .. [Рыгорка], а і другія са школы разам едуць у тое падарожжа. Якімовіч.

хандры́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.

Знаходзіцца ў стане хандры; сумаваць, тужыць. — Чалавек прывыкае да людзей і, калі адзін апынецца, пачынае хандрыць. Гурскі. Жонка вядзе сваё: — Хандрыць пачынаеш, Іван. Нядобрыя сімптомы. Шамякін.

раз’е́хацца, ‑едуся, ‑едзешся, ‑едзецца; зак.

1. Пакінуць месца свайго знаходжання, ад’язджаючы ў розныя месцы — пра ўсіх, многіх. Госці раз’ехаліся, і Казімір Рэклайціс .. стаў жыць адзін, праводзячы час з парабкамі. Пестрак. МТС мае ўжо два дзесяткі трактараў, заўтра будуць створаны трактарныя брыгады, пад вечар яны раз’едуцца ў калгасы. Хадкевіч. // Ад’ехаць адзін ад дру гога ў розныя бакі. Каля дванаццатай гадзіны натоўп заўважыў, што некалькі коннікаў Чырвонай Арміі ці[шк]ом выехалі на наберажную і раз’ехаліся скрозь па ёй. Чорны. // Разм. Перастаць жыць разам. Развіталіся турысты. Думалі — раз’едуцца ў розныя бакі жартаўнік і ціхая прыгажуня. Ды не... Гроднеў.

2. Праязджаючы па адным шляху насустрач адзін аднаму, размінуцца. Раз’ехацца на дарозе. // Не зачапіць, аб’ехаць адзін аднаго пры сустрэчы. Вулачка такая вузкая, што нельга раз’ехацца.

3. Разысціся, рассунуцца ў розныя бакі (пра што‑н. звязанае, складзенае і пад.). Хіба адзін падымеш воз, калі ён перакуліўся? А калі, барані бог, ён яшчэ і раз’ехаўся і яго трэба перакладаць? Чарнышэвіч. // Разысціся ў розныя бакі, слізгаючы на гладкай, коўзкай паверхні. Лось нават не страпянуўся, асеў толькі ніжэй на снег; раз’ехаліся ў бакі па лёдзе пад ім ногі... Пташнікаў.

4. Разм. Рассунуцца ў бакі, утварыўшы прамежак, праход. Аўтобус спыніўся, і пярэднія дзверцы нячутна і мякка раз’ехаліся. Адамчык.

5. Разм. Разваліцца, падрацца ад доўгага ўжытку. Крэсла раз’ехалася. □ І левы бот разявіў рот — Раз’ехаліся боты! Блатун.

метро́вы, ‑ая, ‑ае.

Памерам, даўжынёю ў адзін метр. [Сабака] на момант прысеў, зноў падняўся і метровымі скачкамі сігануў у ельнік. Ляўданскі. — А-ах! Шчупак!.. Метровы, шырачэзны і гэтакі прыгожы — ажно зіхаціць увесь. Карамазаў.

неадно́йчы, прысл.

Не адзін раз. — Калі ўзяўся за гу ж, не кажы, што не дуж, — неаднойчы гаварыў Андрэй сабе. Шахавец. І нанава ўзнікла перад Васілём перабранае ў памяці, перадуманае неаднойчы. М. Стральцоў.

паначава́ць, ‑чую, ‑чуеш, ‑чуе; зак.

Разм. Правесці дзе‑н. ноч, застаўшыся на начлег; пераначаваць. — Я не адзін, дзядуля,.. — заклапочана прамовіў Грышка. — Са мною цэлая брыгада. Можа, хлопцы паначуюць сёння ў нас? Паслядовіч.

паўзво́дна, прысл.

Узводамі, адзін узвод за другім. Пастроіўшы салдат паўзводна, капітан перад кожным узводам паставіў пэўную задачу. Сіняўскі. Прывал скончыўся. Калона паўзводна, рассыпаўшыся ланцужкамі, пайшла ярамі і пералескамі на пярэдні край. Хадкевіч.

арчы́нцы, ‑аў; адз. арчынец, ‑нца, м.; арчынка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. арчынкі, ‑нак; ж.

Адзін з малых народаў Заходняга Дагестана, які жыве ў сяле Арчы і ў Чарадзінскім раёне Дагестанскай АССР.

перакла́дчык, ‑а, м.

Той, хто займаецца перакладамі з аднае мовы на другую. Мы разумеем сэрцамі ў Маскве Без перакладчыкаў адзін другога. Аўрамчык. Камендант абыходзіўся без перакладчыка, ён мог гаварыць па-руску. Лынькоў.

перахітры́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.

Перамагчы хітрасцю, абхітрыць. Хлопцы браліся дужацца і, падскакваючы, нібы два пеўні, намагаліся адзін аднаго перахітрыць, падставіць ножку і пакласці, як кажуць, на абедзве лапаткі. Васілевіч.