прыня́цца, прыму́ся, пры́мешся, пры́мецца; прыня́ўся, -няла́ся, -ло́ся; прымі́ся; зак.

1. за што і з інф. Пачаць што-н. рабіць, узяцца за што-н.

Л. за справу.

П. пісаць заяву.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пусціць карані, прыжыцца.

Прышчэпак прыняўся.

|| незак. прыма́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыпусці́цца, -пушчу́ся, -пу́сцішся, -пу́сціцца; зак. (разм.).

1. Пайсці, пабегчы хутка; паскорыць хаду, крок; пачаць што-н. рабіць, пусціцца.

П. за кім-н. П. бягом.

П. ў скокі.

П. бегчы.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і узмацніцца.

Дождж прыпусціўся.

|| незак. прыпуска́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

балбата́ць, -бачу́, -бо́чаш, -бо́ча; -бачы́; незак. (разм.).

1. што і без дап. Гаварыць несупынна, невыразна, а таксама займацца пустымі размовамі.

Б. лягчэй, чым рабіць.

2. перан. Булькаць — пра ваду, што бяжыць або кіпіць.

|| аднакр. балбатну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -ня́це, -ну́ць; -ні́.

|| наз. балбата́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

інсцэні́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак. і незак., што.

1. Прыстасаваць (прыстасоўваць) для пастаноўкі на сцэне тэатра або ў кіно.

І. раман.

2. перан. Прытворна зрабіць (рабіць) што-н.

І. непрытомнасць.

|| наз. інсцэніро́ўка, -і, ДМо́ўцы, мн. -і, -ро́вак, ж.

|| прым. інсцэніро́вачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

камбінава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; незак.

1. што. Злучаць, спалучаць розныя (але аднародныя) элементы ў пэўным парадку ў адно цэлае (у 1 знач.).

К. розныя адценні фарбаў.

2. Рабіць камбінацыю (у 2 знач.; разм.).

|| зак. скамбінава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е, -ну́й; -нава́ны.

|| наз. камбінава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крыві́ць, крыўлю́, кры́віш, кры́віць; кры́ўлены; незак., што.

1. Рабіць крывым, перакошаным, выгнутым.

К. абцасы.

2. Перакошваць у грымасе (пра твар, губы, рот і пад.)

К. губы.

Крывіць душой — гаварыць няшчыра, не так, як падказвае сумленне.

|| зак. пакрыві́ць, -крыўлю́, -кры́віш, -кры́віць; -кры́ўлены і скрыві́ць, скрыўлю́, скры́віш, скры́віць; скры́ўлены.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спружы́ніць, -ню, -ніш, -ніць; незак. і (рэдка) зак.

1. Змяняць (змяніць) сваё становішча пад уздзеяннем якой-н. сілы і вяртацца (вярнуцца) ў ранейшае становішча пасля спынення гэтага ўздзеяння; аказваць (аказаць) супраціўленне ціску.

Кладка спружыніць пад нагамі.

2. перан., што. Напружваць, рабіць (зрабіць) пружыністым, пругкім (разм.).

С. мускулы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ту́зацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. Рабіць хуткія, рэзкія рухі, рыўкі.

Бездапаможна т. ў вадзе.

2. Мучыцца, робячы што-н. (разм.).

Т. на сваім палетку.

3. Штурхаць адзін аднаго, біцца, змагацца (разм.).

Хлопчыкі тузаліся.

|| аднакр. тузану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цэнтрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак., што (спец.).

1. Вызначыць (вызначаць), устанавіць (устанаўліваць) цэнтр, цэнтральную кропку чаго-н.

2. Зрабіць (рабіць) адтуліну ў цэнтры чаго-н.

|| зак. зацэнтрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны і адцэнтрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.

|| наз. цэнтрава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Вурга́ніць ’валіць адно на другое без парадку, рабіць абы-як’ (Нас.). Відаць, немагчыма разглядаць асобна ад варганіць ’тс’; узыходзіць да незафіксаванага *вурга́ць, вургану́ць ’кідаць, штурхаць’, што адпавядае балг. въ́ргам ’перакульваць, валіць’, чэш. vrhati, славац. vrhať ’кідаць’ і інш.; адносна семантыкі параўн. таксама балг. арг. върго́люрабіць, працаваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)