ма́ятнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Стрыжань або ланцуг з цяжарам на ніжнім канцы, які мерна вагаецца з боку ў бок у падвешаным стане.
Насценны гадзіннік з маятнікам.
2. Рухомае кольца ў ручным ці кішэнным гадзінніку, якое рэгулюе ход.
|| прым. ма́ятнікавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мерыдыя́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
Уяўная лінія, якая праходзіць праз полюсы зямнога шара і перасякае экватар.
Геаграфічны м.
○
Нябесны мерыдыян — вялікі круг нябеснай сферы, які праходзіць праз зеніт і полюсы свету.
|| прым. мерыдыя́нны, -ая, -ае і мерыдыяна́льны, -ая, -ае.
Мерыдыянная плоскасць.
Мерыдыянальная лінія.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мешчані́н, -а, мн. мяшча́не і (зліч. 2, 3, 4) мешчані́ны, мяшча́н, м.
1. У царскай Расіі: асоба, якая належала да гарадскога рамесна-гандлёвага саслоўя.
2. перан. Чалавек з дробнаўласніцкімі інтарэсамі, вузкім кругаглядам.
|| ж. мяшча́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
|| прым. мяшча́нскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мімо́за, -ы, мн. -ы, -мо́з, ж.
1. Трапічная расліна сямейства бабовых, асобныя віды якой згортваюць лісцікі пры дотыку да іх.
Не мужчына, а м. (перан.: пра крыўдлівую, сарамлівую асобу).
2. Від паўднёвай акацыі сямейства бабовых з дробнымі жоўтымі кветкамі.
Падараваць мімозы.
|| прым. мімо́завы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мішэ́нь, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.
1. Прадмет, які служыць цэллю пры вучэбнай або трэніровачнай стральбе.
2. перан. Той, хто (або тое, што) з’яўляецца прадметам для кпінаў.
Ужо так павялося, што ён служыць мішэнню для жартаў.
|| прым. мішэ́нны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мухало́ўка, -і, ДМ -ло́ўцы, мн. -і, -ло́вак, ж.
1. Прыстасаванне для лоўлі мух.
2. Невялікая птушка сямейства мухалоўкавых, якая харчуецца насякомымі.
Шэрая м.
3. Членістаногая жывёліна-мнаганожка, якая ловіць мух і іншых насякомых.
|| прым. мухало́ўкавы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Сямейства мухалоўкавых (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
імперыялі́зм, -у, м.
Унутраны эканамічны лад найбольш развітых дзяржаў і адпаведныя яму формы міжнародных эканамічных і палітычных адносін як вышэйшая стадыя капіталізму, што характарызуецца панаваннем буйных манаполій ва ўсіх сферах жыцця, барацьбой паміж краінамі за крыніцы сыравіны, рынкі збыту, тэрыторыі.
|| прым. імперыялісты́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
індыка́тар, -а і -у, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
1. -а. Прыбор для вымярэння фізічных велічынь, адлюстравання ходу працэсаў або стану аб’екта, за якім вядзецца назіранне.
Візуальны і.
Акустычны і.
2. -у. Рэчыва, якое з’яўляецца хімічным рэактывам.
І. кіслых рэакцый.
|| прым. індыка́тарны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
і́ндэкс, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
1. Паказальнік, спіс чаго-н.
І. геаграфічных назваў.
І. імён.
2. Лічбавы (або літарны) паказчык чаго-н.
І. прамысловай вытворчасці.
І. аптовых цэн.
3. Умоўнае абазначэнне ў сістэме якой-н. класіфікацыі.
Паштовы і.
|| прым. і́ндэксны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
казыро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м.
1. Цвёрдая частка ў галаўным уборы, якая выступае над ілбом; брыль.
2. Невялікі навес у чым-н., над чым-н.
К. пад’езда.
◊
Браць (узяць) пад казырок — аддаць чэсць, прыкладаючы правую руку да галаўнога ўбору.
|| прым. казырко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)