ваенна... і ваенна-...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая азначае: мае адносіны да вайны, ваенных умоў, ваеннай справы, службы, напрыклад: ваеннаабавязаны, ваенна-паветраны, ваенна-стратэгічны, ваенна-палітычны, ваенна-санітарны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зоа... (а таксама заа...).
Першая састаўная частка складаных слоў, якая: а) паказвае на адносіны да жывёльнага свету, напрыклад: зоагеаграфія, зоагігіена; б) адпавядае па значэнню слову «заалагічны», напрыклад: зоадэндрарый, зоакабінет.
[Ад грэч. zōon — жывёліна.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пена...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая 1) адпавядае па значэнню слову «пена», напрыклад: пенагенератар, пенатушыцель; 2) надае слову значэнне: атрыманы шляхам змешвання з пенай, напрыклад: пенабетон, пенашкло, пенапласт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цёмна-...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: больш насычаны, з цёмным адценнем (у параўнанні з колерам, названым у другой частцы слова), напрыклад: цёмна-зялёны, цёмна-жоўты, цёмна-чырвоны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Каркаві́на ’карак’ (ТСБМ), ’шыя і плечы ніжэй шыі’ (КЭС, лаг.), ’свіны ашыек’ (Сцяшк., Вешт., Шатал.), да карк 1 (гл.). Словаўтварэнне даволі празрыстае: каркав‑іна (першая частка — прыметнік з суфіксам ‑ав, другая — суфікс ‑іна).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
доўга... (а таксама даўга...).
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню: а) слову «доўгі» (у 1 знач.), напрыклад: доўгавалосы, доўгабароды; б) слову «працяглы» (у часе), напрыклад: доўгатэрміновы, доўгачасовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прота..., (а таксама прата...).
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню: 1) словам: «першапачатковы», «першасны», напрыклад: протагісторыя, протанеаліт, прататып; 2) словам: «вышэйшы», «старэйшы», «галоўны», напрыклад: протадыякан, протаіерэй, пратапоп.
[Грэч. prōtos — першы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэ́за, ‑ы, ж.
Спец. Тое, што і тэзіс (у 1 знач.). У беларускім тэксце «Санета» цалкам выпалі першая частка верша, .. тэза, у якой сцвярджаецца свядомы пачатак у творчасці. М. Стральцоў.
[Фр. thése.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усё...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню займенніку «усё» і паказвае, што дзеянне і ўласцівасць, выражаныя другой часткай слова, пашыраюцца на ўсё, напрыклад: усепаглынальны, усёдаравальны, усёзнішчальны, усёахопны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
харч...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню: а) слову «харчовы» (у 3 знач.), напрыклад: харчбаза, харчпункт, харчатрад; б) словам «харч», «харчовы» (у 1, 2 знач.), напрыклад: харчкамбінат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)