Verbum

шацёр, шатра́, мн. шатры́, шатро́ў, м.

1. Лёгкае пераноснае жыллё з тканіны, скуры і пад., якое будуецца звычайна ў форме конуса.

2. Высокі пірамідальны чатырохгранны ці васьмігранны дах (цэркваў, званіц, вежаў і пад.; спец.).

|| прым. шатро́вы, -ая, -ае.

Ш. навес.

шкіле́т, -а, М -лёце, мн. -ы, -аў, м.

1. Сукупнасць касцей, якія ствараюць цвёрдую аснову цела чалавека і жывёл.

Ш. чалавека.

На яго страшна глянуць: ш. (пра вельмі худога чалавека).

2. перан. Аснова, каркас.

Ш. будынка.

|| прым. шкіле́тны, -ая, -ае.

шо́мпал, -а, мн. -ы, -аў, м.

Стрыжань для чысткі і змазвання канала ствала ручной агнястрэльнай зброі, а таксама, у старажытнасці, для забівання з дула зарада ў пісталеты і стрэльбы.

Даць шомпалаў (пакараць, наносячы ўдары такімі стрыжнямі; уст.).

|| прым. шо́мпальны, -ая, -ае.

што́ра, -ы, мн. -ы, штор, ж.

Заслона на акно, якую можна падымаць, апускаць або рассоўваць у бакі.

Апусціць, падняць шторы.

Рассунуць шторы.

|| памянш. што́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

|| прым. што́равы, -ая, -ае і што́рны, -ая, -ае.

шып¹, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Востраканцовы выступ, нарасць на целе некаторых жывёл.

2. Невялікі выступ на чым-н.

Чаравікі з шыпамі.

Склеіць што-н. на шыпах (устаўляючы шыпы ў пазы).

|| прым. шыпавы́, -а́я, -о́е (да 2 знач.; спец.).

шы́рма, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Пакаёвая, складная перасоўная перагародка з рам-створак, абцягнутых тканінай, паперай.

Ложак стаіць за шырмай.

2. перан. Прыкрыццё чаго-н. (звычайна непрыгожага, нядобрага; кніжн.).

За шырмай гучных слоў.

|| прым. шы́рменны, -ая, -ае (да 1 знач.).

шыша́к¹, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Тое, што і гронка.

Ш. вінаграду.

2. Патаўшчэнне ў выглядзе шышкі на сцёблах некаторых раслін (разм.).

Шышакі чароту.

3. Вялікая колькасць насякомых, якія сабраліся ў адзін ком.

Ш. пчол.

|| прым. шыша́чны, -ая, -ае.

экспазі́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Размяшчэнне якіх-н. экспанатаў у пэўным парадку для агляду.

Э. твораў мастака.

2. Уступная частка літаратурнага ці музычнага твора, у якой выкладаюцца матывы і абставіны, што папярэднічаюць развіццю сюжэта (спец.).

|| прым. экспазіцы́йны, -ая, -ае.

э́лінг, -а, мн. -і, -аў, м. (спец.).

1. Спецыяльнае памяшканне на беразе, дзе будуецца ці рамантуецца корпус судна.

2. Памяшканне для дырыжабляў і аэрастатаў.

3. Збудаванне асобага тыпу для захоўвання спартыўных суднаў, вёслаў і іншага інвентару.

|| прым. э́лінгавы, -ая, -ае.

эне́ргія, -і, ж.

1. Адна з асноўных уласцівасцей матэрыі — мера яе руху, а таксама здольнасць выконваць работу.

Э. вады.

Ядзерная э.

Эканомія энергіі.

2. Рашучасць і настойлівасць у рабоце, дзеяннях.

Працаваць з энергіяй.

|| прым. энергеты́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).