Verbum

паглы́біцца, -блюся, -бішся, -біцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зрабіцца больш глыбокім (у 1 і 4 знач.).

Каляіны паглыбіліся.

Супярэчнасці паглыбіліся.

2. у што. Прасунуцца, прабрацца ўглыб чаго-н.

П. ў цясніну.

3. перан., у што. Засяродзіцца на чым-н., у думках увайсці ў што-н.

П. ў вывучэнне літаратуры.

П. ў думкі.

|| незак. паглыбля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. паглыбле́нне, -я, н.

падазрэ́нне, -я, н.

1. Меркаванне, заснаванае на сумненні ў правільнасці, законнасці чыіх-н. учынкаў, у справядлівасці чыіх-н. слоў, у сумленнасці чыіх-н. намераў.

Затрыманы па падазрэнні ў крадзяжы.

Быць пад падазрэннем або на падазрэнні ў каго-н. (выклікаць да сябе падазроныя адносіны з боку каго-н.).

2. Меркаванне аб магчымасці чаго-н.

Ёсць п., што яны сёння могуць не прыехаць.

П. на адзёр.

падастава́ць, -стаю́, -стае́ш, -стае́; -стаём, -стаяце́, -стаю́ць; зак., што.

1. Дастаць, выцягнуць усё, многае або вялікую колькасць чаго-н.

П. кнігі з шафы.

2. (1 і 2 ас. адз. не ўжыв.). Выняць што-н. схаванае — пра ўсіх, многіх.

Касцы падаставалі сваю перакуску і пачалі есці.

3. (1 і 2 ас. адз. не ўжыв.). Раздабыць што-н. — пра ўсіх, многіх.

Дзе яны падаставалі такія ракеткі?

пажа́р, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Агонь, які ахоплівае і знішчае ўсё, што можа гарэць.

Лясны п.

Не на п. (выраз, які ўжыв. ў знач.: няма куды спяшацца; разм.).

2. перан., чаго. Ужыв. ў некаторых выразах для абазначэння падзей, якія бурна развіваюцца, праяўляюцца (высок.).

П. вайны.

П. рэвалюцыі.

◊

Як на пажар — вельмі хутка (бегчы, імчацца); спяшацца.

|| прым. пажа́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Пажарная машына.

ку́ча, -ы, мн. -ы, куч, ж.

1. Вялікая колькасць чаго-н. сыпкага або якіх-н. прадметаў, у беспарадку наваленых адзін на другі.

К. пяску.

К. камення.

2. Скапленне людзей, жывёл.

К. народу.

Авечкі збіліся ў кучу.

3. Мноства, вялікая колькасць (разм.).

К. кніг.

К. непрыемнасцей.

К. грошай.

К. дзяцей.

|| памянш. ку́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 і 2 знач.).

леў¹, ільва́ і (пасля галосных) льва, мн. ільвы́ і (пасля галосных) львы, ільво́ў (льво́ў), м.

1. Буйны драпежнік сямейства кашэчых з кароткай жаўтаватай поўсцю (і пышнай грывай у самцоў).

Рык ільва.

2. перан. Той, хто вызначаецца магутнай сілай, смеласцю, адвагай.

○

Марскі леў — жывёліна сямейства вушастых цюленяў.

◊

Ільвіная доля — самая большая частка чаго-н.

|| прым. ільві́ны і (пасля галосных) льві́ны, -ая, -ае.

Ільвіны зеў (назва кветкі).

лі́ха, -а, н.

1. Няшчасце, зло, бяда.

Да ўсякага л. прывыкнуць можна.

2. У фальклоры: нячыстая сіла, чорт.

◊

Ведаць, пачым фунт ліха (разм.) — пазнаць, як цяжка жыць у горы, нястачы.

Да ліха (разм.) — вельмі многа.

Ліха яго бяры (разм.) — адносіцца абыякава да чаго-н.

Не памінай (не памінайце) ліхам (разм.) — не ўспамінай(успамінайце) блага.

Як на (тое) ліха (разм.) — не ў пару, не да месца.

манеўрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; незак.

1. Рабіць манеўр, манеўры (у 1, 3 і 4 знач.).

Паравоз манеўруе.

2. Лавіраваць, абыходзіць перашкоду.

М. сярод перашкод.

3. перан. Дзейнічаць так, каб ашукаць каго-н.; хітрыць (разм.).

Няма чаго м.

4. перан., чым. Умела распараджацца чым-н., выкарыстоўваць што-н.

М. тэхнікай.

|| зак. зманеўрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е (да 1 і 2 знач.).

|| наз. манеўрава́нне, -я, н.

матэрыя́л, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Прадметы, рэчывы, з якіх будуецца, вырабляецца што-н.; сыравіна.

Будаўнічы м.

2. перан. Розныя звесткі, крыніцы, якія служаць асновай для чаго-н.

М. для назірання.

Гістарычны м.

3. звычайна мн. Збор звестак, дакументаў па якім-н. пытанні.

Матэрыялы з’езда.

4. Тканы або трыкатажны выраб, прызначаны для шытва.

М. на сукенку.

|| прым. матэрыя́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

мясцо́вы, -ая, -ае.

1. Звязаны з пэўнай мясцовасцю, уласцівы гэтай мясцовасці.

Мясцовыя гаворкі.

М. час.

2. Які дзейнічае толькі ў межах пэўнай тэрыторыі; не агульнадзяржаўны.

Мясцовыя Саветы дэпутатаў.

3. Які жыве ў пэўнай мясцовасці; не прыезджы, тутэйшы.

Мясцовыя жыхары.

4. Які робіцца ў пэўнай мясцовасці; не прывазны.

Мясцовыя тавары.

5. Які пашырае сваё дзеянне толькі на частку чаго-н. цэлага; не агульны.

Мясцовае запаленне.