Ро́бат ’аўтамат, які выконвае складаныя дзеянні, падобныя да дзеянняў чалавека’ (ТСБМ). Праз рус. ро́бот з чэш. robot ’штучны, механічны рабочы’, створанага Карлам Чапекам у драме «R.U.R.» (1920 г.). Узыходзіць да раннепрасл. *orbъ > прасл. *robъ/*rabъ ’раб’ < і.-е. *orbhos.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тапе́лец ’чалавек, які ўтапіўся або топіцца’ (ТСБМ). Запазычана літаратурным шляхам (Купала) з польск. topielec ’тс’, ’істота, што жыве ў вадзе і зацягвае туды грэшнікаў; вадзянік’, што ад topiel ’глыбокае месца ў рацэ, у возеры, топкае балота’. Гл. наступныя словы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бензі́навы, ‑ая, ‑ае.
Які мае дачыненне да бензіну, уласцівы бензіну. Бензінавыя пары. // Прызначаны для захоўвання бензіну. Бензінавая бочка. Бензінавая калонка. // Які працуе на бензіне. Бензінавы матор. Бензінавая запальнічка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
да́мскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да дамы, дам (у 1 знач.), належыць або ўласцівы ім. Дамскі вальс. Дамскі веласіпед. Дамскія туфлі. // Які складаецца з дам. Дамская кампанія.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дарэвалюцы́йны, ‑ая, ‑ае.
Які адносіцца да часу, што папярэднічаў якой‑н. рэвалюцыі. Дарэвалюцыйны перыяд. // Які адносіцца да часу, што папярэднічаў Вялікай Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі. Дарэвалюцыйная Беларусь. Дарэвалюцыйнае выданне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дваццацігадо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які працягваецца дваццаць гадоў. Дваццацігадовая дружба.
2. Узростам у дваццаць гадоў. Дваццацігадовы юнак.
3. Які мае адносіны да дваццацігоддзя (у 2 знач.). Дваццацігадовы юбілей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́рашаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад вырашыць (у 2, 4 знач.).
2. у знач. прым. Пра які ёсць пэўнае рашэнне; які не патрабуе перагляду. Вырашанае пытанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяссме́ртны, ‑ая, ‑ае.
1. Які вечна жыве: неўміручы. Народ бяссмертны.
2. Выс. Які застаецца назаўсёды ў памяці людзей; незабыўны. Бяссмертны подзвіг. □ Ён [Ленін] — жывы, ён — бяссмертны, ён — вечны. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акіяні́чны, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які мае дачыненне да ўнутранага жыцця акіяна (у 1 знач.). Акіянічныя воды. Акіянічныя цячэнні. Акіянічны клімат. Акіянічныя адклады. // Які жыве ў акіяне. Акіянічная фауна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
альбумі́навы, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які мае адносіны да альбуміну, звязаны з альбумінам. Альбумінавы завод. Альбумінавая фатаграфічная папера. // Які прыгатаваны з альбуміну, складаецца з альбуміну. Альбумінавая мука. Альбумінавы хлеб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)