Verbum

вы́йсце, ‑я, н.

1. Месца для выхаду куды‑н. Выйсце на перон. □ Хлопцы кінуліся ўглыб лесу, але і там іх сустрэла засада. Ніякага выйсця з пасткі ўжо не было. Няхай.

2. перан. Спосаб вырашэння чаго‑н. Цэлую ноч праседзеў Алесь над вылічэннямі, але ніякага выйсця не знайшоў. Броўка.

•••

Даць выйсце чаму гл. даць.

агнездава́цца, агняздуюся, агняздуешся, агняздуецца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Звіць сабе гняздо дзе‑н. (пра птушак). Высокай, разгалістай стала ігруша. Цыбаты бусел агнездаваўся на ёй. Лынькоў.

2. перан. Пасяліцца (пра людзей). — Хату там купіў [дзед] і пераехаў у Жалезінкі. А потым ужо, як сталі зямлю даваць, у Ходараве агнездаваўся. Масарэнка.

аднасяльча́нін, ‑а; мн. ‑чане, ‑чанаў і ‑чан; м.

Тое, што і аднаселец. Мо ён [Калінін] у родны кут паехаў к зямлякам І там з аднасяльчанамі гаворыць. Зарыцкі. [Старшыня:] — Іду на вуліцу і сустракаю былога свайго аднасяльчаніна, калісьці разам свіней пасвілі. Шахавец. На чацвёртым тыдні вайны на вачах усёй вёскі фашысты павесілі.. аднасяльчаніна Розума Фёдара. Сіняўскі.

ба́лавацца, ‑луюся, ‑луешся, ‑луецца; незак.

1. Дурэць, сваволіць. Дзеці балуюцца,

2. Забаўляцца, рабіць што‑н. для свайго задавальнення. З канца вёскі данёсся гучны па начы стрэл. Ён паўтарыўся яшчэ і яшчэ раз. [Байсак:] — Што гэта там такое? Няйначай балуецца хто? Лынькоў.

3. Зал. да балаваць.

•••

Балавацца з агнём — жартаваць з чым-небудзь небяспечным.

дзеравя́ка, ‑і, ДМ ‑вады, ж.

Разм. Бервяно; кавалак дрэва. Бацька цяслярыў у пана, і там яго прыбіла каля зруба дзеравякай. Брыль. Падняў [Павел] вынесеную веснавой паводкай адну дзеравяку, другую, пагрэбаў рукамі — ніводнага чарвячка няма. Пальчэўскі. // Дрэва. Незлічоныя купіны, нізкарослыя хвойкі на іх, пачарнелыя карчагі даўно адмёршых дзеравяк раслі і гнілі тут спрадвеку. Колас.

і́масць, ‑і, ж.

1. Уст. Форма ветлівага звароту да таго, каго лічаць вышэйшым па званню, становішчу ў грамадстве і пад. — Скажыце, імасць, ці не чулі, З чаго той вынікнуў пажар? Колас.

2. Разм. (звычайна з адценнем іроніі). Пра жонку блізка знаёмага субяседніка (пры размове з ім). — А як там твая імасць маецца?

капу́снік, ‑у і ‑а, м.

1. ‑у. Разм. Агарод, поле, засаджанае капустай. Маці ў капусніку была, .. капусту палола там. Ставер.

2. ‑у, зб. Разм. Капуснае лісце. Наламаць капусніку. □ Пасярод двара стаяла карова і ела з кучы капуснік. Чорны.

3. ‑а; перан. Вечарынка ў акцёраў, студэнтаў і інш. з самадзеннымі нумарамі жартаўліва-парадыйнага характару.

лёх, ‑у, М ‑у, м. і лёха, ‑і, ДМ лёсе, ж.

1. Склеп, падзямелле. Палац пануры і высокі, не падступіцца к тым мурам, а пад палацам лёх глыбокі — на страх нявольнікам-рабам. Машара.

2. Падземны ход. Хлапчук .. шмыгнуў ад дарослага боўдзілы ў лёх, у нару пад магазінам, ды там і астаўся. Караткевіч.

ло́цман, ‑а, м.

1. Асоба, якая добра ведае мясцовыя ўмовы плавання і праводзіць судны па фарватэры. Морскі лоцман. Рачны лоцман. □ Салул і яго сябры .. здолелі правесці карабель там, дзе не правёў бы яго самы спрактыкаваны лоцман. «Полымя».

2. Невялікая марская рыба сямейства стаўрыдавых, якая суправаджае на далёкія адлегласці караблі і буйных рыб.

[Гал. loodsman.]

надлама́ны і надло́маны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад надламаць.

2. у знач. прым. Змучаны, пазбаўлены фізічных і душэўных сіл; з надломам (у 2, 3 знач.). Надламаная душа. □ [Васіль Ціханавіч] нейкім надламаным і ціхім голасам сказаў: — Што ты, Дзяніс... Сіўцоў. Убачыўшы сына, [маці] павольна павярнулася да яго, надломаным голасам спытала: — Што? Як там? Ткачоў.