такі́¹, -а́я, -о́е, займ.
1. указ. Менавіта гэты, падобны да гэтага або да таго, пра які гаварылася раней ці гаворыцца далей.
Такая цёплая зіма ў нас упершыню.
Т. падручнік нам і патрэбны.
2. азнач. Ужыв. для ўзмацнення ступені якасці, уласцівасці.
Ён т. прыгожы.
Т. звонкі голас.
3. у знач. наз. тако́е, -о́га, н. Нешта, што звяртае на сябе ўвагу: смешнае, незвычайнае, страшнае і пад.
Што я такое сказаў?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
таму́, прысл.
1. Па гэтай прычыне, вось чаму.
Месяц схаваўся за хмарку, т. і пацямнела.
2. Для таго, з гэтай мэтай.
Пагаворым, я ж т. і зайшоў да цябе.
3. у знач. выніковага злуч. Ужыв. для падпарадкавання даданых выніковых сказаў з прычынным адценнем (звычайна ў спалучэнні са злучнікам або часціцай «і»).
4. у знач. злуч. Уваходзіць у склад састаўнога прычыннага злучніка «таму што».
Не быў на рабоце, т. што захварэў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тугі́, -а́я, -о́е.
1. Моцна нацягнуты.
Тугая струна.
2. Да адказу напханы чым-н.; пругкі, ядраны.
Т. мяшок.
Т. качан капусты.
3. Які цяжка сціскаецца або расцягваецца.
Тугая спружына.
4. перан. Які адчувае цяжкасці ў вырашэнні, выкананні чаго-н., з цяжкасцямі ўспрымае, засвойвае што-н. (разм.).
Т. на мову.
Яму туга (прысл.) давалася работа.
◊
Ту́гі на вуха (разм.) — які дрэнна чуе, глухаваты.
|| наз. ту́гасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тэхні́чны, -ая, -ае.
1. гл. тэхніка.
2. Які мае адносіны да работы машын і механізмаў, звязаны з абслугоўваннем тэхнікі якой-н. вытворчасці.
Тэхнічная дапамога.
Т. аддзел.
3. Які падлягае выкарыстанню або апрацоўцы ў прамысловасці.
Тэхнічная вада.
4. Які выконвае розныя дапаможныя работы ў якой-н. справе, не адказны.
Т. сакратар.
5. Які вызначаецца высокай тэхнікай, майстэрствам (у спорце, мастацтве).
Т. футбаліст.
|| наз. тэхні́чнасць, -і, ж. (да 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
берасця́нка 1, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Каробка, сплеценая з бяросты.
2. Лёгкі адна- або двухвёсельны човен.
берасця́нка 2, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Невялікая лясная пеўчая птушка атрада вераб’іных; зяблік. Жыве берасцянка ў сухіх хвойных і лісцевых лясах, яна не любіць вільготных і балоцістых мясцін. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
боль, ‑ю, м.
Адчуванне фізічнай або маральнай пакуты. Гэтае яго [Іванава] недаўменне абарваў ашалелы ўдар у грудзі, нясцерпны боль пранізаў горла, коратка бліснула хмарнае неба, і ўсё назаўжды знямела... Быкаў. Я спачываў не раз у іх цішы, А сум і боль не гаслі ў душы: Палезлі ў бітве мінскія сады, Як адшукаць любімых дрэў сляды? Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бра́згат, ‑у, М ‑гаце, м.
Гук, які ўтвараецца металічнымі прадметамі пры ўдары адзін аб другі або аб што‑н. цвёрдае. Гаспадыня тым часам клала ў ляжанку сухія, тонкія паленцы, а бразгат скаварады сведчыў аб тым, што будзе пачастунак. Колас. [Антон] быў такі насцярожаны, што ўздрыгануўся, як ад раптоўнага грому, ад ціхага бразгату сенечнай клямкі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бра́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.
1. Памянш. да брама.
2. Прахадныя варотцы (звычайна пры браме або вялікіх варотах); фортка, веснічкі. Брамка на школьны двор была зачынена. Шамякін. Я сышоў са шляху, накіраваўся да варот і адчыніў вузенькую брамку, прарэзаную ў варотах. Ракітны.
3. Разм. Дэталь паляўнічага ружжа. Пасадзіць пістон на брамку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бро́нзавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае дачыненне да бронзы. // Зроблены з бронзы. [Багуцкі] так ударыў кулаком па стале, што перакулілася бронзавая чарніліца. Лынькоў.
2. Цьмяна-залацісты або карычневы; колеру бронзы. Хлопчык быў у адных трусіках на шлейках, моцна складзены, увесь бронзавы ад загару. Хадкевіч. Над дрэвамі ўжо ўзляталі бронзавыя хрушчы. Караткевіч.
•••
Бронзавы век гл. век.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бро́сня, ‑і, ж.
1. Мікраскапічны грыбок, які развіваецца на заражанай гніллю вадкасці або волкай паверхні чаго‑н.; плесня. Смятана пакрылася тоўстым слоем бросні.
2. Зялёная паверхня з водарасцей, якой пакрываецца застаялая вада. Ні параходы, ні баржы, ні плыты не плылі па Дзвіне; бросняй зарасталі рачныя затокі. Хадкевіч. // перан. Атмасфера застойнасці, праяўленне адмоўных з’яў, пошласці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)