Магу́ліна, магу́лінка, магулі́нка ’што-небудзь малаважнае’, ’невялікая дэталь у кроснах’, ’кавалачак, невялікая колькасць’ (лях., шчуч., карэліц., З нар. сл., Жыв. сл., Сл. ПЗБ; стаўбц., Бел. фраз.). Да магу́ла > магу́ля (гл.). Пад уплывам народнай этымалогіі асацыяцыя з мак, макавінка ’макавае зярнятка’, параўн. стаўбц. ні магулі́нкі ў роце не было.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
назапі́сваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-чаго.
Запісаць вялікую колькасць каго‑, чаго‑н. Мне падабаюцца мелодыі, і я думаю аб тым, што варта купіць магнітафон, назапісваць музыкі і вечарамі пракручваць стужку. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
накро́іць, ‑крою, ‑кроіш, ‑кроіць; зак., чаго.
1. Скроіць, выкраіць нейкую колькасць чаго‑н. Накроіць сарочак.
2. Нарэзаць лустамі, кавалкамі. Іван накроіў тоўстымі лустамі свежага хлеба і нецярпліва паклікаў бацьку з сяней. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прымно́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што і чаго.
Яшчэ больш павялічыць колькасць чаго‑н.; памножыць. Прымножыць грамадскае багацце. □ Зложым з табой казкі, Песні з табой зложым, Радасці і шчасця Краіне прымножым. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кво́рум, ‑у, м.
Найменшая колькасць прысутных на сходзе якой‑н. арганізацыі, неабходная па закону або статуту для прызнання сходу правамоцным. Прычын, якія б перашкодзілі правесці сход, Іван не бачыць. Кворум ёсць. Навуменка.
[Лац. quorum (praesentia sufficit) — якіх (прысутнасць дастатковая).]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзе́сяць, ‑і, ліч. кольк.
Лік і лічба 10. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 10. Дзесяць чалавек. Дзесяць капеек. Дзесяць гадоў.
•••
За дзесяццю замкамі гл. замок.
Ні ў пяць ні ў дзесяць гл. пяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супрацьдзе́янне, ‑я, н.
Дзеянне, якое перашкаджае другому дзеянню, накіравана супраць яго. Вялікая колькасць паланізмаў у старабеларускай мове заўважана была яшчэ культурнымі дзеячамі таго часу і выклікала з іх боку пэўнае супрацьдзеянне. Жураўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
увасса́ць, увассу, увассеш, увассе; увассём, увассяце; пр. увассаў, ‑ссала; зак., што і чаго.
Ссучы, усмактаць пекаторую колькасць. Увассала цяля трохі малака.
•••
Увассаць з малаком (мацеры) — засвоіць, успрыняць з ранняга ўзросту, з дзяцінства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бо́льшаць несов.
1. увели́чиваться, прибавля́ться; прибыва́ть;
ко́лькасць студэ́нтаў у на́шай краі́не ~шае год ад го́ду — коли́чество студе́нтов в на́шей стране́ увели́чивается год от го́да;
дні ~шаюць — дни увели́чиваются (прибавля́ются, прибыва́ют);
2. крупне́ть; станови́ться бо́льше (крупне́е)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наскрэ́бці, -рабу́, -рабе́ш, -рабе́; -рабём, -рабяце́, -рабу́ць; -ро́б, -рэ́бла і -рабла́, -рэ́бла і -рабло́; -рабі́; -рэ́бены; зак., чаго.
1. Скрабучы, сабраць або набраць нейкую колькасць чаго-н.
Н. мукі.
2. Начысціць, скрабучы (пра моркву, буракі і пад.).
Н. бульбы на вячэру.
3. перан. 3 цяжкасцю сабраць, набраць (разм.).
Н. грошай.
|| незак. наскраба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)