Verbum

до́тык, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Лёгкае дакрананне да чаго-н.

Адчуць д. цёплай далоні.

2. Адно з пяці асноўных знешніх пачуццяў — успрыманне адчуванняў, якія ўзнікаюць пры дакрананні да чаго-н.

Непасрэдны д.

|| прым. до́тыкавы, -ая, -ае.

доўгажыха́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Чалавек, а таксама расліны, жывёлы і пад., якія вызначаюцца сваім даўгалеццем.

Гэтаму доўгажыхару 120 гадоў.

Дрэвы-доўгажыхары.

Арол-д.

|| ж. доўгажыха́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. доўгажыха́рскі, -ая, -ае.

драгу́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

У рускай арміі да 1917 г. і ў некаторых замежных арміях: вайсковец асобных часцей кавалерыі, здольных весці бой як у конным, так і ў спешаным страі.

Эскадрон драгунаў.

|| прым. драгу́нскі, -ая, -ае.

дыскваліфікава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак. і незак., каго (што).

Пазбавіць (пазбаўляць) кваліфікацыі, права выконваць пэўную работу, удзельнічаць у спартыўных спаборніцтвах.

Д. спартсмена.

|| звар. дыскваліфікава́цца, -ку́юся, -ку́ешся, -ку́ецца; -ку́йся.

|| наз. дыскваліфіка́цыя, -і, ж.

|| прым. дыскваліфікацы́йны, -ая, -ае.

дыслака́цыя, -і, ж. (спец.).

1. Размяшчэнне ваенных аб’ектаў, сухапутных войск, размеркаванне ваеннай авіяцыі або караблёў на месцах базіравання.

2. Зрушэнне касцей пры пераломах суставаў.

Д. касцей.

3. Зрушэнне пластоў зямной кары.

Д. горных парод.

|| прым. дыслакацы́йны, -ая, -ае.

дэбю́т, -у, М -бю́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Першае выступленне на сцэне або наогул у якой-н. дзейнасці.

Д. у оперным тэатры.

Д. маладога паэта.

2. Пачатак шахматнай або шашачнай партыі.

Адкрыты д.

|| прым. дэбю́тны, -ая, -ае.

дэтэкты́ў, -ты́ва, мн. -ты́вы, -ты́ваў, м.

1. Спецыяліст па расследаванні крымінальных злачынстваў, агент вышукной паліцыі.

2. Літаратурны твор або кінафільм, у якіх адлюстроўваецца раскрыццё таямніц, звязаных звычайна з забойствам.

|| прым. дэтэкты́ўны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Д. раман.

наменклату́ра, -ы, ж.

1. Пералік або сукупнасць назваў тэрмінаў, што ўжываюцца ў якой-н. спецыяльнасці.

Геаграфічная н.

Н. лекавых сродкаў.

2. зб. Наменклатурныя работнікі, а таксама спісы адпаведных пасад (разм.).

|| прым. наменклату́рны, -ая, -ае.

Н. работнік.

Наменклатурныя кадры.

нэп, -а, м.

Скарачэнне: новая эканамічная палітыка, якая праводзілася савецкай дзяржавай у 1921—1928 гг. з мэтай адраджэння народнай гаспадаркі пры часовым дапушчэнні капіталістычных элементаў, аднак пры захаванні камандных вышынь у руках пралетарскай дзяржавы.

|| прым. нэ́паўскі, -ая, -ае.

няпоўнагало́ссе, -я, н.

У мовазнаўстве: наяўнасць у стараславянскай мове ў каранёвых марфемах спалучэнняў ра, ла, ре, ле паміж зычнымі, што адпавядаюць усходнеславянскім оро, оло, ере, напр.: страна — сторона, прохладный — холодный, млеко — молоко.

|| прым. няпоўнагало́сны, -ая, -ае.

Няпоўнагалосныя спалучэнні.