Verbum

вы́нік, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Канчатковы паказчык якіх-н. дзеянняў, намаганняў і пад.

Падвесці вынікі работы за дзень.

Вынікі конкурсу.

2. Паказчык майстэрства (звычайна спартыўнага).

В. плаўца.

В. забегу на сто метраў.

Лепшы в. дня.

3. Тое, што вынікае з чаго-н., з’яўляецца лагічным вывадам.

Поспехі з’яўляюцца вынікам напружанай штодзённай працы.

Пажар быў вынікам нядбайнага абыходжання з агнём.

вы́слаць¹, вы́шлю, вы́шлеш, вы́шле; вы́шлі; вы́сланы; зак., каго-што.

1. Паслаць адкуль-н.

В. ліст.

В. каго-н. насустрач госцю.

2. У пакаранне выдаліць за межы чаго-н.

В. са сталіцы.

|| незак. высыла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. высыла́нне, -я, н. і вы́сылка, -і, ДМ -лцы, ж. (да 2 знач.).

|| прым. вы́сылачны, -ая, -ае і высыльны́, -а́я, -о́е (да 2 знач.; разм.).

васьмёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Лічба

8.

2. Група з васьмі чалавек або васьмі аднародных прадметаў.

В. самалётаў.

Лодка-в. (з чатырма парамі вёсел).

3. Назва чаго-н., абазначанага лічбай 8 (разм.).

Самалёт зрабіў васьмёрку.

Ехаць на васьмёрцы (на трамваі, аўтобусе, тралейбусе пад №8).

4. Ігральная карта з васьмю ачкамі.

5. Школьная адзнака.

|| прым. васьмёрачны, -ая, -ае.

ву́зкі, -ая, -ае; вузе́йшы.

1. Невялікі ў шырыню, у папярочніку.

Вузкая дарога.

Вузкае месца (перан.: пра цяжкасці ў ажыццяўленні чаго-н.).

2. Вельмі цесны, недастаткова прасторны.

В. рукаў.

Кашуля вузкая ў грудзях.

3. Які ахоплівае нямногае, нямногіх, абмежаваны.

Вузкая спецыяльнасць.

Вузкае кола сяброў.

Вузкая нарада.

4. перан. З абмежаванымі поглядамі, інтарэсамі, недалёкі.

В. кругагляд.

|| наз. ву́зкасць, -і, ж. (да 1 і 4 знач.).

асадзі́ць², асаджу́, аса́дзіш, аса́дзіць; аса́джаны; зак.

1. каго-што. Спыніць, прымусіць падацца назад.

А. каня.

2. што. Прымусіць апасці, апусціцца ўніз.

Дождж асадзіў пыл на дарозе.

3. перан., каго-што. Даць адпор каму-н., прымусіць змоўкнуць, змяніць тон, абарваць (разм.).

4. разм. Зваліць ударам.

◊

Асадзі назад! — прыпыніся, дай прайсці; прэч (як патрабаванне пазбавіцца ад каго- ці чаго-н.).

|| незак. аса́джваць, -аю, -аеш, -ае.

бі́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Невялікая дошчачка або кавалак кардону з надпісам (на таварах, на багажы і пад.).

Б. на чамадане.

2. Палачка або дошчачка, на якой нарэзамі вёўся ўлік чаго-н. (гіст.).

3. перан. Характарыстыка (звычайна адмоўная), якая даецца каму-н. па шаблоне.

Павесіць бірку на чалавека.

|| прым. бі́рачны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

адплы́сці і адплы́ць, -лыву́, -лыве́ш, -лыве́; -лывём, -лывяце́, -лыву́ць; -лы́ў, -лыла́, -ло́; зак.

1. Паплыўшы, аддаліцца ад каго-, чаго-н.

2. Выйсці ў плаванне ад берага, у падарожжа.

3. перан. Павольна, плаўна аддаліцца; мінуцца, знікнуць.

Бярозавыя прысады парадзелі, адплылі ўбок.

Гады адплылі і не вернуцца.

|| незак. адплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. адплыццё, -я́, н. і адплыва́нне, -я, н.

Адплыццё парахода.

адсе́яцца, -се́юся, -се́ешся, -се́ецца; -се́йся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аддзяліцца пры прасейванні.

Вотруб’е адсеялася ад мукі.

2. перан. Выбыць са складу чаго-н.

Частка студэнтаў адсеялася.

3. Скончыць сяўбу.

Адсеяліся калгасы рана.

|| незак. адсе́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца і адсява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. адсе́йванне, -я, н., адсява́нне, -я, н. і адсе́ў, -се́ву, м. (да 1 і 2 знач.).

або́йма, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Металічная рамка для патронаў, якая ўстаўляецца ў магазінную каробку агнястрэльнай зброі; колькасць патронаў у такой рамцы.

А. патронаў.

2. Скаба, абруч і пад., якія служаць для замацавання частак машын, збудаванняў і пад. (спец.).

Жалезабетонная а.

3. перан. Шэраг, набор чаго-н. (пра тое, што з’яўляецца адно за адным; разм., часцей неадабр.).

Цэлая а. аргументаў.

уздзе́ць, -е́ну, -е́неш, -е́не; -е́нь; -е́ты; зак., што на каго-што.

1. Надзець, нацягнуць (адзенне, абутак і пад.).

У. боты на ногі.

2. Павесіць, начапіць, прымацаваць да чаго-н.

У. рукзак на плечы.

У. пятлю на крук.

3. Насадзіць на вастрыё, стрыжань, праколваючы, надзець на што-н.

У. кола на вось.

У. кавалак мяса на відэлец.

|| незак. уздзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.