ста́ўленне, ‑я, н.
Адносіны да каго‑, чаго‑н., погляд на што‑н.; разуменне каго‑, чаго‑н. І я [Міхаліна] прачытала ў яе вачах тую ж трывогу, якую часам лавіла раней у словах, позірках, усмешках і ва ўсім штодзённым стаўленні свякрухі да мяне. Шамякін. І .. [Вера] сказала коратка, двума словамі, сваё найшчырэйшае стаўленне да гэтага сцяжка: — Буду старацца. Дуброўскі. Занадта часта іншыя маладыя аўтары дазваляюць сабе празмерную палёгку, безадказнае стаўленне да паэтычнага радка, слова. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ура́зіць, уражу, уразіш, уразіць; зак., каго-што.
1. Зрабіць вялікае ўражанне, моцна ўсхваляваць, устрывожыць. Партызанскі гарадок нас уразіў сваім выглядам і нейкай няўлоўнай урачыстасцю. Няхай. Сустрэча з цівуном і аратым так уразіла.. [Кастуся], што ён доўга не мог апамятацца. Якімовіч.
2. Балюча закрануць, пакрыўдзіць каго‑, што‑н. [Лабановіч] стараўся выправіць і адзначыць [памылкі] так, каб не пакрыўдзіць і не ўразіць чулае дзіцячае сэрца. Колас. Словы гаспадыні так уразілі .. [Віцю], што хлопец разгубіўся. Адразу зрабілася горача. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. на каго. Спыняць каго‑н. вокрыкам «цыц», «ц-с-с», прыкрыкваць, забараняючы рабіць што‑н. — Ціха ты! Дзяцей перапужаеш! — цыкае на.. [Алеся] Варвара. Васілевіч. Нават калі бабка часам патурала ўнуччыным капрызам, [дзед] цыкаў на яе як за вялікую і вельмі важную правінку. Сабаленка.
2. Пляваць, сплёўваць праз зубы. [Клемусь] курыў звыклыя камсамольскія «пушкі» і цыкаў слінаю праз зубы ў качаргі. Чорны. Курцы смалілі махорку і цыкалі слінай пасярод хаты. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гу́таць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Разм. Гушкаць. У Каці вочы загарэліся: што гэта за пасылка Гарасіму? А ён і не збіраецца распакоўваць, гутае на руках, як малое дзіця. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
давяра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да даверыць.
2. Верыць каму‑, чаму‑н., спадзявацца на каго‑, што‑н. Грышку ўсе давяралі, і ён ніколі ні ў чым не падкачаў. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дакла́дна,
1. Прысл. да дакладны.
2. у знач. вык. Па-сапраўднаму, правільна, акуратна. — Давайце неадкладна, Ды каб было дакладна, Бо трэба знаць і трэба ўмець, Каго, калі і як сустрэць. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дапе́рці, ‑пру, ‑прэш, ‑прэ; ‑пром, ‑праце; зак.
Разм.
1. Хутка даехаць, дабегчы куды‑н. Пан Адам ледзьве ўнёс ногі. Дапёр да самай Варшавы. Новікаў.
2. каго-што. Хутка даставіць куды‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дахадзі́цца, ‑хаджуся, ‑ходзішся, ‑ходзіцца; зак.
Разм. Ходзячы да каго‑н., куды‑н., давесці сябе да непрыемных вынікаў. — Чалавек ён палітычны, пад наглядам жыве. Ён тут водзіць хеўру, пакуль свайго даходзіцца. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́курыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.
1. Дакурыць да канца; скурыць. Выкурыць папяросу, люльку.
2. Выгнаць дымам. Выкурыць лісу з нары.
3. перан. Разм. Выжыць, прымусіць выйсці. Выкурыць няпрошаных гасцей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адваражы́ць, ‑ражу, ‑рожыш, ‑рожыць; зак., што.
Паводле ўяўленняў забабонных людзей — варажбой зняць чары з каго‑н. / у перан. ужыв. Яны [ударныя брыгады] хутка прыдуць, Вогнішчы разложаць, Да канца балота З багны адварожаць. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)