поро́жний разг. паро́жні;
◊
перелива́ть из пусто́го в поро́жнее погов. зялёны мак калаці́ць; бо́бу ў гаро́се шука́ць; з вадо́ю бі́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Ко́шкаць ’шукаць яйкі дзікіх птушак’ (ТС, Нар. словатв.), ’капаць, грэбаць’ (Сл. паўн.-зах., Федар. Рук.). Да кешкацца (гл.). Вакалізм, магчыма, пад уплывам кошкай (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гаро́х, ‑у, М ‑росе, м.
1. Травяністая расліна сямейства бабовых з насеннем у стручках. Скасіць гарох. Абмалаціць гарох. Шчыпаць струкі гароху.
2. Круглае насенне (гарошыны) гэтай расліны, якое скарыстоўваецца для харчавання. Пражаны гарох. Суп з гарохам. □ У кутку стаяла пара кублаў, адзін парожні, а другі з леташнім гарохам. Бядуля.
•••
Бобу ў гаросе шукаць гл. шукаць.
За царом Гарохам гл. цар.
Хто ў боб, хто ў гарох гл. хто.
Як гарох пры дарозе — пра чалавека, якога ўвесь час непакояць, крыўдзяць.
Як у (аб) сцяну (сценку) гарохам гл. сцяна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рамантызава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.
Уявіць (уяўляць), паказаць (паказваць) каго‑, што‑н. у рамантычным ідэалізаваным выглядзе. Па таленту З. Бядуля — гэта мастак, які схільны быў бы рамантызаваць жыццё, шукаць у ім прыгожае. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ныхра́ццю ’прымусам, гвалтам’ (віц., Мат.). Няясна; можна звязаць з рус. ныхрить ’настойліва шукаць што-небудзь; лезці ўсюды; даведвацца хітрасцю’, што, аднак, выклікае пэўныя семантычныя цяжкасці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шампіньён, ‑а, м.
Каштоўны ядомы пласціністы грыб з белай ці бураватай шапкай, некаторыя віды якога культывуюцца ў цяпліцах. Не кроч шукаць яго да бору, За хаты выйдзі: вось і ён — Раскрыўся проста пры разоры, Як парашуцік, шампіньён. Цвірка.
[Ад фр. champignon.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спажы́ва ж.
1. разг. пожи́ва; добы́ча;
шука́ць ~вы — иска́ть пожи́вы;
2. пита́ние ср., пи́ща;
3. перен. пи́ща;
с. для ро́зуму — пи́ща для ума́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пераша́нарыць (пырышяпорыты) ’перарыць’, ’расходаваць, растраціць’ (Клім.). Звязана з шапортаць (пры ад’ідэйцы і тарыць ’шукаць, перабіраючы прадметы’), якое узыходзіць да гукапераймання шоргату, шастання шапор‑шапор! (Насовіч, 706).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
недалеко́, недалёко нареч., в знач. сказ. недалёка;
◊
за приме́ром идти́ недалеко́ пры́кладу шука́ць недалёка;
недалеко́ уйти́ (уе́хать) недалёка адысці́ (ад’е́хаць);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шна́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Шукаць навобмацак. Той [чалавек] ужо сам шнарыў рукою па комінку. Чорны. У вузкім пакойчыку на другім паверсе гаспадар падаў госцю крэсла, а сам зняў пінжак, павесіў яго ў шафу і пачаў заклапочана шнарыць у тумбачцы. Брыль. // Заходзіць, заглядваць у розныя месцы, шукаючы каго‑, што‑н. Немцы шнарылі па лесе, шукалі партызан у вёсках, а знайсці не маглі. Васілеўская. [Казуля] амаль не адыходзілася ад Алёшкі, бегала за ім па хаце, а калі часамі заставалася адна, то шнарыла па ўсіх закутках, шукала свайго апекуна. Ляўданскі.
•••
Шнарыць вачамі — пільна ўглядацца; шукаць позіркам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)