Verbum

увекаве́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. каго-што. Зрабіць навекі памятным, праславіць.

У. падзеі ў творах мастацтва.

2. што. Зрабіць нязменным, устойлівым, даўгавечным.

|| незак. увекаве́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. увекаве́чанне, -я, н.

ба́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак.

1. без дап. Валодаць пачуццём зроку.

Совы добра бачаць ноччу.

2. каго-што. Успрымаць зрокам.

Б. лугі і палі.

3. каго-што. Сустракаць каго-, што-н.

Учора бачыў яго ў клубе.

4. Уяўляць у думках.

Б. на стагоддзі ўперад.

5. каго-што. Звяртаць увагу, заўважаць.

Б. чалавечыя пакуты.

6. што і з дадан. Адчуваць, усведамляць, разумець.

Бачу, што Сяргей праўду кажа.

◊

Бачыць навылёт (навылет), бачыць наскрозь — вельмі добра ведаць каго-н.

Бачыш ты! (разм.) — пры выказванні здзіўлення.

Свету белага (божага) не бачыць (разм.) — быць вельмі занятым.

|| зак. уба́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 2—6 знач.) і паба́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 2, 3, 5 і 6 знач.).

|| наз. ба́чанне, -я, н. (да 2 знач.).

пале́гчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., што.

1. Зрабіць менш цяжкім, аблегчыць.

П. пераправу.

2. Змякчыць, паслабіць.

П. боль.

|| незак. палягча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. палягчэ́нне, -я, н. і палёгка, -і, ДМ -гцы, ж.

вы́мачыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. каго-што. Зрабіць зусім мокрым.

Дождж нас вымачыў да ніткі.

2. што. Пратрымаць у вадзе, вадкасці для надання якіх-н. патрэбных уласцівасцей.

В. селядцы.

|| незак. вымо́чваць, -аю, -аеш, -ае.

пасве́дчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. што, аб чым і з дадан. сказам. Сцвердзіць, засведчыць што-н.

Усё гэта могуць п. не словы, а рэальныя факты.

2. Выступіць у ролі сведкі.

|| наз. пасве́дчанне, -я, н.

няве́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., каго-што.

1. Наносячы фізічныя пашкоджанні, калечыць каго-н.; ламаць што-н.

Н. твар.

2. перан. Рабіць дрэнны ўплыў на каго-н.; псаваць.

Н. душы людзей.

|| наз. няве́чанне, -я, н.

аняме́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., каго-што.

Зрабіць падобным на немцаў па мове, звычаях, прымусіць засвоіць культуру немцаў.

|| незак. аняме́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. аняме́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; незак. аняме́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. аняме́чанне, -я, н.

е́нчыць, -чу, -чыш, -чыць; незак.

1. Жаласна стагнаць ад болю, пакуты і пад.

Хлопчык енчыў на ложку.

2. перан. Назойліва, надакучліва прасіць аб чым-н. (разм.).

|| зак. вы́енчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 2 знач.).

|| наз. е́нчанне, -я, н.

суро́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., каго-што і без дап. (разм.).

1. У народных павер’ях: прынесці няшчасце, хваробу і пад. каму-н. нядобрым вокам.

2. Пахвальбой, прадказваннямі пашкодзіць каму-, чаму-н.

Не хвалі сына, а то можна с.

тлума́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак.

1. што. Раскрываць сэнс, сутнасць чаго-н.

Т. пастанову.

Т. слова.

2. што каму і без дап. Асвятляць якое-н. пытанне, даваць зразумець сэнс чаго-н.

Т. рашэнне задачы.

|| наз. тлумачэ́нне, -я, н.