дрыжа́чы, ‑ая, ‑ае.

Які ўздрыгвае, дрыжыць. Дрыжачыя рукі. Дрыжачы голас. Дрыжачае святло. □ Выбраліся на бераг ледзь жывыя, аблепленыя тванню, дрыжачыя ад холаду. Маўр.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

задубе́лы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які стаў цвёрдым, нягнуткім, каляным. [Жанчына] лёгка сцягнула задубелы ад марозу шынель і ватоўку. Мележ. // Закарчанелы ад холаду. Задубелыя ногі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

канапа́с, ‑а, м.

Той, хто пасе коней. Дождж ліў каля гадзіны. На канапасах не было сухой ніткі, але ніхто не чуў холаду. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крэ́пнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; незак.

Разм. Дранцвець, нямець ад холаду. Крэплі рукі — не бралі лейцаў — і шчыпала за вушы, як у мароз. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ссіне́лы, ‑ая, ‑ае.

Які ссінеў; пасінелы. [Паліцай] ехаў на санях і, сустрэўшы .. [Надзю] — у дзіравай ватоўцы, ссінелую ад холаду, з усяго размаху выцяў пугай. Бураўкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ *Пагра́бець, паграбіты ’адубець (пра пальцы)’ (Сл. Брэс.), погрибець, погрибнуць ’тс’ (ТС), пограбітэ ’зрабіцца маларухомым ад холаду’ (Нар. лекс., брэсц.). З польск. pograbieć ’адубець, скарчанець’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

халада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. безас. Пра наступленне халадоў, паніжэнне тэмпературы паветра.

У кастрычніку стала х.

2. Тое, што і халадзець (у 2 знач.; разм.).

3. Пакутаваць ад холаду; мерзнуць (разм.).

У вайну і халадалі і галадалі.

|| зак. пахалада́ць, -а́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

грэць, грэ́ю, грэ́еш, грэ́е; грэ́ты; незак.

1. Перадаваць сваю цеплыню.

Сонца грэе.

2. Рабіць цёплым, награваць.

Г. малако.

3. Захоўваць цеплыню, засцерагаць ад холаду.

Кажух грэе добра.

4. перан. Супакойваць, суцяшаць.

Г. сэрца.

Грэюць матуліны вочы.

◊

Грэць рукі на чым (разм., неадабр.) — нажывацца несумленным спосабам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Прасе́ўрыць ’праветрываць на скразняку’ (Касп.). Да сівер, север, параўн. пасварыць ’патрэскацца ад холаду’ (Сл. ПЗБ) (гл.). Магчыма, пад уплывам літ. šiaure ’поўнач’, šiaurus ’халодны, паўночны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

падубяне́ць, ‑ее, ‑еем, ‑ееце, ‑еюць; зак.

Разм.

1. Стаць цвёрдым, жорсткім ад холаду — пра ўсё, многае.

2. Тое, што і падубець (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)