расчака́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.
Спец.
1. Выбіць на паверхні металічных вырабаў узор, адбітак; пакрыць чаканкай.
2. Апрацаваць шво, месца злучэння ў якім‑н. металічным вырабе з мэтай сціскання. Расчаканіць заклёпачныя швы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цісне́нне, ‑я, н.
1. Выцісканне на чым‑н. (скуры, метале і пад.) рэльефных узораў, адбіткаў. Цісненне на скуры.
2. Рэльефны адбітак, узор, атрыманы такім спосабам. Сцены паклеены сіняватымі, з залатым цісненнем, шпалерамі. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскра́ска ж., разг.
1. (действие) размалёўка, -кі ж., размалёўванне, -ння ср.;
2. (узор, расцветка) размалёўка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вілю́жка ’узор вязання’ (рэч., Мат. Гом.). Дэмінутыў да вілюга 1 (гл.). Параўн. укр. вилю́жка ’завілістая лінія арнаменту на яйках’; ’скрыўленне’, а таксама рус. валаг. вилю́шка ’завіліна’, хітрыкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маке́т ’узор, паменшаная схема, мадэль’ (ТСБМ) — праз рус. мову запазычана з фр. maquette < італ. macchietta ’пляма, дробная фігурка ў выглядзе плямы’ < італ. macchia ’пляма’ (Голуб-Ліер, 299).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мадэ́ль, ‑і, ж.
1. Макет чаго‑н., часцей у зменшаным выглядзе. Мадэль самалёта. Мадэль карабля.
2. Узорны экзэмпляр якога‑н. новага вырабу. Мадэль зімовага паліто. Выстаўка мадэлей абутку.
3. Тып, марка, узор канструкцыі. Новая мадэль аўтамабіля.
4. Тое, што служыць матэрыялам для мастацкага адлюстравання; натура.
5. Узор дэталі, прадмета і інш., з якога робіцца форма для адліўкі. Двое наладчыкаў на фармовачным участку ўстанаўлівалі на машыны новыя мадэлі. Карпаў.
6. Спец. Схема якой‑н. з’явы або фізічнага аб’екта. Мадэль атама. Словаўтваральная мадэль.
[Фр. modèle — узор ад лац. modulus — мера, узор.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́пісь, ‑і, ж.
1. Узор правільнага каліграфічнага пісьма. Спісваць з пропісі. // Пісьмо ад рукі сярод друкаванага тэксту.
2. перан. Агульнавядомая, збітая ісціна, думка.
3. у знач. прысл. про́піссю. Словамі, а не лічбамі. Напісаць суму пропіссю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мане́р ’спосаб дзеяння, лад, узор’ (ТСБМ, Яруш.), ’характар’ (паўн.-усх., КЭС). З польск. manier ’спосаб’, якое з ням. Manier < франц. manière ’тс’ < нар.-лац. manuāria ’спрытнасць рук’ < manus ’рука’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пратруці́ць, ‑тручу, ‑труціш, ‑труціць; зак., што.
Спец.
1. Выпаліць чым‑н. едкім (кіслатой). Пратруціць узор на медзі.
2. Апрацаваць пратрутай. Пратруціць тканіну.
3. Спецыяльна апрацаваць для абеззаражвання перад сяўбой, пасадкай. Пратруціць насенне.
4. Труціць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маке́т, ‑а, М ‑кеце, м.
Узор, схема чаго‑н., звычайна ў паменшаным выглядзе; мадэль. У кутку на тумбачцы пабліскваў макет рэактыўнага рухавіка. Алешка. // У паліграфіі — папярэдні ўзор, пробны экземпляр кнігі, газеты і пад. Макет святочнага нумара газеты.
[Фр. maquette ад іт. macchietta— накід.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)