здабы́так, -тку, мн. -ткі, -ткаў, м.
1. Маёмасць, уласнасць; тое, што непадзельна стала чыім-н. набыткам.
Сялянскія здабыткі.
Творчасць Янкі Купалы стала здабыткам сусветнай культуры.
2. Дасягненні ў развіцці чаго-н.
Мастацкія здабыткі.
3. Здабытая рэч, прадмет і пад.
Паляўнічы з.
4. Вынік множання.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вяха́, -і́, мн. вёхі і (з ліч. 2, 3, 4) вяхі́, вех, ж.
1. Шост, тычка, звычайна з пучком травы ці галінак на версе для абазначэння мяжы, напрамку, руху.
2. перан., чаго; звычайна мн. Важны момант, этап у развіцці чаго-н.
Асноўныя вехі творчасці пісьменніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адлі́ў¹, -ліву, мн. -лівы, -ліваў, м.
1. гл. адліць¹.
2. Перыядычнае адступленне (паніжэнне) мяжы мора, акіяна.
Гадзіны прыліву і адліву на моры.
3. перан. Спад у развіцці чаго-н., убыванне.
Чутны прылівы і адлівы людскога гоману.
|| прым. адлі́ўны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Адліўнае цячэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эвалю́цыя, -і, ж.
Працэс павольнага паступовага змянення каго-, чаго-н. ад аднаго стану да другога, у тым ліку працэс бесперапыннага колькаснага змянення каго-, чаго-н., які прыводзіць да якаснага змянення.
|| прым. эвалюцы́йны, -ая, -ае.
Эвалюцыйнае развіццё.
○
Эвалюцыйнае вучэнне — тэорыя аб паходжанні і развіцці жыцця.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Ланы́ (мн. л.) ’выгода, прыволле’ (мсцісл., З нар. сл.). Магчыма, да лан (гл.), аднак з-за адсутнасці іншых дадатковых фіксацый нельга нічога заключыць аб семантычным развіцці лексемы. Параўн. таксама лальі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гідрапо́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да гідрапонікі, заснаваны на прынцыпах гідрапонікі. Вялікае значэнне ў развіцці жывёлагадоўлі мае гідрапонны спосаб вырошчвання зялёных кармоў у зімовы час. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засто́парыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Спыніцца, спыніць сваю дзейнасць. Калі застопарылася адна з машын, у ваду пайшлі вадалазы. Лынькоў. // перан. Разм. Затрымацца ў сваім руху, развіцці. Работа застопарылася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гістарыягра́фія, ‑і, ж.
1. Навука аб развіцці і ўзбагачэнні ведаў па гісторыі чалавечага грамадства, а таксама гістарычныя крыніцы.
2. Гістарычная бібліяграфія.
3. Гісторыя вывучэння якой‑н. праблемы. Гістарыяграфія савецкага перыяду.
[Ад грэч. historia — гісторыя + grapho — пішу.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нары́цца ’наткнуцца, напароцца’ (ТС), ’натрапіць, наскочыць’: Нарыўса на жураўля на балоці (саліг., Нар. словатв.). Да рыць (гл.), пра паралелізм у развіцці прасл. *ryti, *гъоай і *rinęii гл. Мяркулава, Этимология–1978, 98, параўн. нарвацца ’натрапіць’, нарынуць ’тс’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
інфантылі́зм, ‑у, м.
1. Адсталасць у развіцці арганізма, якая праяўляецца ў захаванні ў дарослым стане фізічнай будовы і псіхічных рыс, уласцівых дзіцячаму ўзросту.
2. перан. Бестурботнасць, легкадумнасць, якія спалучаюцца з крайнім эгаізмам.
[Ад лац. infantilis — дзіцячы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)