Прака́т ’перадача рухомай маёмасці ў часовае карыстанне за пэўную плату’ (ТСБМ). З рус. прока́т ’тс’, якое ад прокатить, прокатать (гл. каціць). Першапачаткова, магчыма, адносілася да экіпажаў, якія даваліся на пракат.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
радыёперада́ча, ‑ы, ж.
1. Перадача мовы, музыкі, адлюстравання і пад. на адлегласць пры дапамозе радыёхваль. Да пачатку ранішніх маскоўскіх радыёперадач заставалася яшчэ каля сарака хвілін. М. Ткачоў.
2. Тое, што перадаецца такім чынам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ту́каўка ‘удод, Upupa epops L.’ (Некр. і Байк., Касп.). Да ту́каць ‘крычаць, палохаць крыкам’ (гл.); названа паводле крыку птушкі, які ўспрымаўся па-рознаму, параўн. то‑то‑то — перадача гукаў спеву ўдода (Мова Сен.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адле́гласць, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. Прастора, якая раздзяляе два пункты, прамежак паміж чым-н.
Велізарная а. раздзяляе нас.
Трымаць на адлегласці (таксама перан.: пазбягаць блізкіх адносін, збліжэння з кім-н.).
2. Адрэзак шляху пэўнай велічыні, працягласці.
За гадзіну спадарожнік праходзіць велізарную а.
3. Больш-менш аддаленае месца; далечыня.
Перадача энергіі на далёкія адлегласці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Кліп-кліп ’перадача характэрнага скрыпу абутку на драўлянай падэшве’: «Пасля вайны хадзілі у клікатнях, клікатні гібаліся, і як ідзешß кліп‑кліп» (Сл. паўн.-зах., 477). З кантэксту відаць, што назва клікатні звязана з кліп‑кліп. Гл. кліпанікі.⇉_
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
транс...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: а) рух цераз якую‑н. прастору, перасячэнне яе, напрыклад: трансарктычны, трансатлантычны, трансакіянскі; б) размяшчэнне за межамі чаго‑н., напрыклад: трансальпійскі; в) перадача ці абазначэнне пры дапамозе чаго‑н., напрыклад: транслітарацыя.
[Лац. trans — цераз, скрозь.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камуніка́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.
1. часцей мн. Шляхі зносін, лініі сувязі, а таксама энерга-, цепла-, газа- і водазабеспячэнне.
Водныя камунікацыі.
Падземныя камунікацыі.
2. Паведамленне, абмен думкамі, перадача інфармацыі пры дапамозе мовы (кніжн.).
Вусная мова як адзін са сродкаў камунікацыі.
|| прым. камунікацы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.) і камунікаты́ўны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Камунікацыйныя лініі.
Камунікатыўныя функцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
растлумачэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. растлумачваць — растлумачыць.
2. Дадатковае пісьмовае або вуснае тлумачэнне чаго‑н. Вершам [Таўлая] менш за ўсё патрэбны прадмовы і растлумачэнне. Лужанін. Перадача скончылася, зайгралі «Інтэрнацыянал», а чыгуначнікі ўсё стаялі, як бы чакаючы працягу, растлумачэння. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трансля́цыя, ‑і, ж.
1. Перадача па далёкія адлегласці маўлення, музыкі, відарысаў па радыё або тэлебачанні непасрэдна з месца дзеяння (тэатра, стадыёна і пад.). Трансляцыя канцэрта. Трансляцыя оперы з тэатра. Трансляцыя хакейнага матча.
2. Разм. Тое, што перадаецца такім чынам. Слухаць трансляцыю.
[Ад лац. translatio — перадача.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Падаяна ’перадача’ (Мат. Гом.), падая́нак ’падарунак’ (Сцяшк. Сл.), пада́янка ’міласціна’ (Жыв. сл., валож.), падае́нне ’тс’ (Мат. Гом.). Да даць (гл.). Утворана ад залежнага дзеепрыметніка на ‑н‑ дзеяслова *падаяць ’пада́ць’ (параўн. падаяць у Насовіча, ст.-рус. падаяць > падаяние (XII ст.). Гом. падае́нне, відаць, пранікненне з рус. тэрыторыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)