зачына́льнік, ‑а, м.

Той, хто пачынае якую‑н. справу; пачынальнік, заснавальнік. Скарына — зачынальнік усходнеславянскага кнігадрукавання. □ Карусь Каганец быў.. адным з першых зачынальнікаў палітычнай карыкатуры ў Беларусі. «Беларусь».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

партыкуляры́зм, ‑у, м.

Кніжн. У буржуазнай навуцы — паняцце, якое абазначае ўсякі рух з мэтай набыцця або ўтрымання палітычнай, адміністрацыйнай ці культурнай аўтаноміі для тых або іншых частак дзяржавы.

[Ад лац. particularis.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выда́тнік, ‑а, м.

1. Навучэнец, які мае выдатныя адзнакі па ўсіх прадметах вучэбнага плана.

2. Той, хто выконвае сваю работу, абавязкі на выдатна. Выдатны баявой і палітычнай падрыхтоўкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нампалі́т, ‑а, М ‑ліце, м.

Намеснік па палітычнай рабоце (у воінскай часці, прафесіянальным вучылішчы і інш.). Бародзіч даведаўся, што ў полк прыехаў новы нампаліт камандзіра палка маёр Звераў. Алешка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кулі́са, -ы, мн. -ы, кулі́с, ж.

1. Бакавая плоская частка тэатральнай дэкарацыі, размешчаная па баках сцэны.

Зайсці за кулісы.

2. перан., чаго. Тое, чым прыкрываюць што-н., за чым хаваецца што-н.

За кулісамі палітычнай барацьбы.

◊

За кулісамі —

а) у тэатральным, акцёрскім асяроддзі;

б) тайна, скрытна, у неафіцыйнай абстаноўцы.

|| прым. кулі́сны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

по́ліс ​1, ‑а, м.

Дакумент аб страхаванні жыцця, маёмасці і пад. Страхавы поліс.

[Фр. police.]

по́ліс ​2, ‑а, м.

Гіст. У рабаўласніцкім грамадстве — горад-дзяржава, асобая форма сацыяльна-эканамічнай і палітычнай арганізацыі.

[Грэч. polic.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кардына́льны, ‑ая, ‑ае.

Галоўны, важны, самы істотны. Кардынальнае пытанне. Кардынальныя праблемы. Кардынальныя змены. □ На вопыце палітычнай барацьбы працоўныя пераконваліся, што кардынальнае вырашэнне нацыянальнага пытання можа даць толькі перамога сацыялістычнай рэвалюцыі. «Полымя».

[Ад лац. cardinalis — галоўны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уме́раны, -ая, -ае.

1. Сярэдні паміж крайнасцямі — не вялікі і не малы, не гарачы і не халодны і пад.

Умераная скорасць.

Умераная вільготнасць.

Умераныя патрабаванні.

2. Пра клімат: сярэдні паміж гарачым і халодным.

У. клімат.

У. пояс.

3. Які трымаецца сярэдняй палітычнай лініі, схільны да кампрамісу, згодніцтва.

Умеранае крыло рэфарматараў.

Умераная палітыка.

|| наз. уме́ранасць, -і, ж. (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бальшаві́зм, ‑у, м.

Рэвалюцыйная паслядоўная марксісцкая плынь палітычнай думкі ў міжнародным рабочым руху, якая ўзнікла ў пачатку 20 ст. ў Расіі і атрымала сваё ўвасабленне ў пралетарскай партыі новага тыпу, у партыі бальшавікоў, створанай У. І. Леніным.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жандарме́рыя, ‑і, ж.

Асобае паліцэйскае войска ў буржуазных краінах для палітычнай аховы і вышуку, для барацьбы з рэвалюцыйным рухам. Для пошукаў і лоўлі Каліноўскага была пастаўлена на ногі ўся мясцовая ўлада, яўная і патаемная паліцыя і жандармерыя губерні. Лушчыцкі.

[Фр. gendarmerie.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)