◎ Мякета́ць ’утвараць гукі, падобныя на бляянне баранчыка (пра бакаса)’ (ігн., Сл. ПЗБ). Балтызм. Параўн. літ. mekenti ’бляяць’, meketys ’нейкая птушка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ро́бат, ‑а, М ‑баце, м.
Аўтамат, які выконвае складаныя дзеянні, падобныя да дзеянняў чалавека. // перан. Пра чалавека, які дзейнічае, працуе механічна, падпарадкоўваючыся чужой волі. [Веньямін:] — Атамную энергію вынайшлі тысячы геніяў. Яны на планеце значаць больш, чым мільярд робатаў. Навуменка.
[Чэшск. robot.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Баля́скі ’зубы’ (Сцяц.). Метафара да баля́са ’слупок для агароджы і г. д.’ Першапачаткова, мабыць, ужывалася ў сэнсе ’рэдкія зубы’ (падобныя агароджы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Матылі́ ’смажаная бульба’ (Вешт.). Не зусім ясна. Магчыма, паводле падабенства па колеру: жаўтавата-карычневыя падгарэлыя скрыгалікі бульбы падобныя да крылаў матылька.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вікун’я ’капытныя жывёлы, крыху падобныя да вярблюдаў, Auchenia vicunna, Camelus vicunna’ (КТС). Запазычана з рус. вику́нья < перуанск. wikunia. Параўн. таксама вігонь (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зага́дкавы, ‑ая, ‑ае.
Незразумелы, непазнаны, таямнічы. Загадкавы чалавек. Загадкавыя паводзіны. □ Загадкавая ўсмешка даўно сышла з начальніцкага твару, пасур’ёзнеў ён, нахмурыўся. Лынькоў. Гэта былі ўжо не кусты і не дрэўцы, а загадкавыя белыя здані, ні на, што не падобныя. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лаўраві́шня, ‑і; Р мн. ‑шань; ж.
Паўднёвае вечназялёнае дрэва ці куст сямейства ружакветных з пахучым лісцем і пладамі, якія нагадваюць вішні. Ліне добра было відаць адсюль мора. Цяпер яго засцілі акуратна абстрыжаныя, падобныя на стажкі сена, кусты лаўравішні. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перапоўзіны ’ўваходзіны ў новую хату’ (глыб., ЛА, 3). Утворана ад перапаўзці (гл.) з суф. ‑ін‑ы, як і іншыя падобныя назвы: уваходзіны, улазіны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абро́слы, ‑ая, ‑ае.
Пакрыты расліннасцю. На невялічкай палянцы, аброслай з усіх бакоў густым арэшнікам, стаялі і ляжалі людзі, усе падобныя адзін на другога. Чарот. // Пакрыты валасамі, шчаціннем. [Пятроў] з’явіўся на аэрадром раніцаю — увесь аброслы, худы, агрубелы, з запухлым пасінелым горлам. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трашча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́; незак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Утвараць трэск.
Лёд трашчыць.
2. Утвараць гукі, падобныя на трэск (пра насякомых).
Т. начныя цвыркуны.
3. перан. Хутка, многа, не змаўкаючы гаварыць.
Яна можа т. гадзіну без перапынку.
4. перан. Быць напярэдадні краху, распаду; знаходзіцца пад пагрозай зрыву.
План па перавозках грузаў трашчыць.
5. Пра вельмі моцны мароз.
На двары трашчыць мароз.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)