прыме́та, -ы, ДМ -ме́це, мн. -ы, -ме́т і прыкме́та, -ы, ДМ -ме́це, мн. -ы, -ме́т, ж.
1. Адметная рыса, па якой можна пазнаць каго-, што-н.
Асобыя прыметы (прыкметы).
Прыметы (прыкметы) восені.
2. У народных уяўленнях: прадвесце чаго-н.
Дрэнная п.
◊
На прымеце (прыкмеце) быць у каго (разм.) — пра таго, хто (што) з’яўляецца прадметам чыёй-н. увагі, цікавасці і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фанта́зія, -і, мн. -і, -зій, ж.
1. Здольнасць да творчага ўяўлення і само творчае ўяўленне.
Багатая ф.
2. Мара, прадукт чыйго-н. уяўлення.
Гэта не сапраўднасць, а ф.
3. Нешта непраўдападобнае, выдуманае.
Гэта дзіцячая ф.
4. Дзівацтва; нечаканы, дзіўны ўчынак (разм.).
Прыйшла ў галаву ф.
5. Музычны твор свабоднага характару; імправізацыя.
Ф. на тэмы беларускіх народных песень.
|| прым. фантазі́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фанта́стыка, -і, ДМ -тыцы, ж.
1. Тое, што заснавана на творчым уяўленні, на фантазіі.
Ф. народных паданняў.
2. Што-н. нерэальнае, немагчымае.
Асушыць такое балота!
Гэта ж ф.!
3. Жанр мастацкай літаратуры, кіно і мастацтва, у творах якога адлюстроўваюцца выдуманыя, звышнатуральныя падзеі і з’явы, а таксама самі такія творы.
Навуковая ф.
|| прым. фантасты́чны, -ая, -ае. Ф. раман.
Фантастычная літаратура.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заключа́цца, ‑аецца; незак.
1. Быць сутнасцю чаго‑н., зводзіцца да чаго‑н. Эстэтычнае хараство апавядання [Я. Брыля «У сям’і»] ў тым і заключаецца, што ў ім, як у люстры, адбіліся жывыя вобразы народных талентаў. Майхровіч.
2. Зал. да заключаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саве́т м., в разн. знач. сове́т;
Саве́ты наро́дных дэпута́таў — Сове́ты наро́дных депута́тов;
Вярхо́ўны Саве́т — Верхо́вный Сове́т;
Саве́т Саю́за — ист. Сове́т Сою́за;
Саве́т Нацыяна́льнасцей — ист. Сове́т Национа́льностей;
мясцо́выя ~ты — ме́стные сове́ты;
Сві́рскі се́льскі Саве́т — Сви́рский се́льский Сове́т;
гарадскі́ с. — городско́й сове́т;
Саве́т рабо́чых, сяля́нскіх і салда́цкіх дэпута́таў — ист. Сове́т рабо́чих, крестья́нских и солда́тских депута́тов;
З’езд Саве́таў — ист. Съезд Сове́тов;
Саве́т Міні́страў — Сове́т Мини́стров;
Саве́т Наро́дных Каміса́раў — ист. Сове́т Наро́дных Комисса́ров;
Саве́т пра́цы і абаро́ны — ист. Сове́т труда́ и оборо́ны;
Саве́т Бяспе́кі ААН — Сове́т Безопа́сности ООН;
вучо́ны с. — учёный сове́т;
вае́нны с. — вое́нный сове́т;
педагагі́чны с. — педагоги́ческий сове́т;
С. старэ́йшын — Сове́т старе́йшин
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пада́нне, ‑я, н.
Вуснае апавяданне, якое жыве ў народзе, у данай мясцовасці і перадаецца з пакалення ў пакаленне. Паданне пра Машэку нясе ў сабе і адну з народных версій пра заснаванне і назву горада Магілёва. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нака́ркаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і без дап.
Разм. Паводле народных павер’яў — наклікаць няшчасце, ліха (пра варону). // перан. Размовамі, прадказаннямі наклікаць непрыемнасць, бяду. Маша засмяялася: — Гэта я накаркала. Помніце, я сказала: «Аднімуць у вас правы». Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вальпу́ргіеў, ‑іева.
У выразе: Вальпургіева ноч — у старажытных германцаў свята пачатку вясны, якое з 8 ст. адзначалася ў ноч па 1‑е мая, калі, па нямецкіх народных павер’ях, збіраліся ў гарах Гарца ведзьмы і наладжвалі «вялікі шабаш».
[Назва ад каталіцкай святой Вальпургіі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Наі́ўны ’недасведчаны, легкаверны’ (ТСБМ). З франц. naïf праз рус. наивный або польск. naiwny, вядомае і ў народных гаворках (параўн. Reczkowa В. Wyrazy pochodzenia francuzkiego w gwarach polskich. Wrocław, 1982, 92).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сове́тIII (коллегиальный орган) саве́т, -та м.;
Сове́т Мини́стров Саве́т Міні́страў;
Сове́т Наро́дных Комисса́ров ист. Саве́т Наро́дных Каміса́раў;
Сове́т труда́ и оборо́ны ист. Саве́т пра́цы і абаро́ны;
Сове́т Экономи́ческой Взаимопо́мощи ист. Саве́т Эканамі́чнай Узаемадапамо́гі;
учёный сове́т институ́та вучо́ны саве́т інстыту́та;
вое́нный сове́т вае́нны саве́т;
педагоги́ческий сове́т педагагі́чны саве́т.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)