разысці́ся
◊ р. на ўсе за́стаўкі — разойти́сь вовсю́;
даро́гі разышлі́ся — пути́ (
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разысці́ся
◊ р. на ўсе за́стаўкі — разойти́сь вовсю́;
даро́гі разышлі́ся — пути́ (
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тапта́ць
1. топта́ть; (делать мятым — ещё) мять;
2. (снашивать обувь) топта́ть;
3.
4. (плотно уминать, топча ногами) ута́птывать; (воз сена, соломы — ещё) навива́ть;
5.
6. (што)
◊ т. сце́жкі — (чые) идти́ по стопа́м (чьим)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сверну́ть
1. (скатать) скруці́ць,
2. (завернуть с краёв) згарну́ць,
3.
4.
сверну́ть фронт в коло́нну перастро́іць (перашыхтава́ць) фронт у кало́ну;
5. (повернуть в сторону, придать другое направление) звярну́ць, завярну́ць, збо́чыць;
сверну́ть с
6.
7. (свихнуть)
8. (сбить на сторону) звярну́ць,
9. (одолеть — о болезни)
10. (вертя, испортить)
сверну́ть ключ скруці́ць ключ;
сверну́ть го́лову (ше́ю) скруці́ць галаву́ (шы́ю);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
даро́га
○ кана́тная д. — кана́тная доро́га;
◊ апо́шняя д. — после́дний путь;
ве́даць ~гу — знать доро́гу;
вы́весці на ~гу — вы́вести на доро́гу;
вы́йсці (вы́біцца) на ~гу — вы́йти (вы́биться) на доро́гу;
грудзьмі́ пралажы́ць (пракла́сці) сабе́ даро́гу — гру́дью проложи́ть себе́ доро́гу;
~гі разышлі́ся — пути́ разошли́сь;
даць ~гу — дать доро́гу;
забы́ць ~гу — забы́ть доро́гу;
гла́дкай ~гі — ска́тертью доро́га;
пераградзі́ць ~гу — прегради́ть путь;
заступі́ць ~гу — заступи́ть доро́гу;
збі́цца з (пра́вільнай) ~гі — сби́ться с (пра́вильного) пути́;
знайсці́ ~гу да (чыйго) сэ́рца — найти́ доро́гу к (чьему) се́рдцу;
ісці́ прамо́й ~гай — идти́ прямы́м путём;
ісці сваёй ~гай — идти́ свое́й доро́гой;
наве́сці на ~гу — наста́вить (навести́) на путь;
на даро́зе не валя́ецца — на доро́ге не валя́ется;
па даро́зе —:
а) по доро́ге, попу́тно;
па даро́зе зае́хаць у вёску — по доро́ге (попу́тно) зае́хать в дере́вню;
б) по доро́ге;
мне з ва́мі па даро́зе — мне с ва́ми по доро́ге;
в)
сумле́ннаму рабо́тніку з гультаём не па даро́зе — че́стному рабо́тнику с ло́дырем не по доро́ге;
пайсці́ па дрэ́ннай (няпра́вільнай) даро́зе — пойти́ по плохо́му (непра́вильному) пути́;
не па даро́зе — не по доро́ге (не по пути́);
паказа́ць ~гу — (каму) а) указа́ть путь (кому); б) показа́ть приме́р (кому);
перайсці́ (перабе́гчы) ~гу — (каму) перейти́ (перебежа́ть) доро́гу (кому);
прабі́ць сабе́ ~гу — проби́ть себе́ путь;
стая́ць на пра́вільнай даро́зе — стоя́ть на ве́рном пути́;
пралажы́ць (пракла́сці) ~гу — проложи́ть доро́гу;
не знайсці́ ~гі — не найти́
станаві́цца (стаць) папяро́к ~гі — (каму) станови́ться (стать) поперёк пути́ (кому);
туды́ (яму́) і д. — туда́ (ему́) и доро́га;
стаць на даро́зе — (чыёй) стать на доро́ге (чьей);
у адну́ ~гу — (каму з кім) по пути́ (кому с кем);
шчаслі́вай ~гі! — счастли́вого пути́!;
як гаро́х пры даро́зе — как горо́х при доро́ге;
д. жыцця́ — жи́зненный путь, доро́га жи́зни;
чо́рная ко́шка перабе́гла ~гу — чёрная ко́шка перебежа́ла доро́гу;
каб свінні́ ро́гі, не сышла́ б з даро́гі —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
улажы́ць
1. (спать) уложи́ть;
2. (покрыть предметами поверхность чего-л.) уложи́ть, вы́ложить;
3. (расположить, разместить каким-л. образом, в определённом порядке или построить, складывая) уложи́ть;
4.
5. (положить внутрь чего-л.) вложи́ть; засу́нуть, су́нуть;
6.
◊ у. душу́ — (у што) вложи́ть ду́шу (во что)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
подъём
1. (действие) падыма́нне, -ння
подъём тя́жестей падыма́нне (падніма́нне) цяжа́раў;
подъём воды́ в реке́ падня́цце (пад’ём) вады́ ў рацэ́;
во вре́мя подъёма на́ гору у час пад’ёму (падыма́ння, падніма́ння) на гару́;
подъём зя́би
2. (рост, развитие) узды́м, -му
подъём культу́ры узды́м культу́ры;
3. (побудка) пад’ём, -му
затруби́ли подъём затрубі́лі пад’ём;
4. (об участке
круто́й подъём круты́ пад’ём;
5. (часть ноги) усхо́д, -ду
сапоги́ жмут в подъёме бо́ты ці́снуць у пад’ёме (на ўсхо́дзе);
6. (воодушевление) узды́м, -му
арти́сты игра́ли с подъёмом арты́сты ігра́лі з узды́мам;
◊
тяжёл на подъём ця́жкі на пад’ём;
лёгок на подъём лёгкі на пад’ём;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сысці́
1.
2. исте́чь;
3. уйти́, скры́ться;
4. исте́чь;
◊ с. ў магі́лу — сойти́ в моги́лу;
с. на нішто́ — сойти́ на нет;
с. са сцэ́ны — сойти́ со сце́ны;
с. з рук — сойти́ с рук;
сем пато́ў сышло́ — семь пото́в сошло́;
каб мне з гэ́тага ме́сца не с. — не сойти́ мне с э́того ме́ста
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
встать
1. (с места) уста́ць,
2. (стать, выпрямиться) стаць;
встать во весь рост стаць на ўвесь рост;
3. (появиться, возникнуть) паўста́ць, узні́кнуць, вы́нікнуць;
встал но́вый вопро́с паўста́ла (узні́кла, вы́нікла) но́вае пыта́нне;
4. (на защиту) стаць, паўста́ць, узня́цца,
5. (уместиться) стаць;
шкаф здесь вста́нет ша́фа тут ста́не;
6. (стать)
встать за стано́к стаць за стано́к;
7. (о светилах) узысці́;
◊
встать на путь (чего-л.) стаць на шлях (чаго-небудзь);
встать с ле́вой ноги́ уста́ць з ле́вай нагі́;
встать гру́дью стаць грудзьмі́;
встать в по́зу стаць у по́зу;
встать в строй стаць у строй;
встать на кварти́ру стаць на кватэ́ру;
встать на коле́ни стаць на кале́ні;
встать на́ ноги стаць на но́гі;
встать на чью́-л. сто́рону стаць на чый-не́будзь бок;
встать на учёт стаць на ўлік;
встать поперёк
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уйти́
1. (пойти) пайсці́; (выйти) вы́йсці; (отойти) адысці́; (отдалиться) адысці́ся; (зайти) зайсці́; (направиться) накірава́цца, пада́цца; (исчезнуть) зні́кнуць; (покинуть) пакі́нуць; (перестать заниматься чем-л., делать что-л., быть кем-, чем-л.
2. (убежать, скрыться, спастись) уцячы́,
3. (не препятствовать, посторониться) сысці́, саступі́ць;
уйти́ с
4. (израсходоваться) пайсці́, вы́йсці; (истратиться) быць вы́даткаваным, быць стра́чаным; (пропасть) прапа́сці; (вытечь — о жидкостях)
5. (углубиться) паглы́біцца;
6. (пройти — о времени) прайсці́, міну́ць;
7. (о часах) спяша́цца;
часы́ ушли́ вперёд гадзі́ннік спяша́ецца;
◊
уйти́ в о́бласть исто́рии адысці́ ў гісто́рыю, стаць гісто́рыяй;
уйти́ в себя́ паглы́біцца ў сябе́;
далеко́ не уйдёшь далёка не по́йдзеш;
уйти́ вперёд абагна́ць, апярэ́дзіць;
уйти́ далеко́ пайсці́ далёка;
душа́ ушла́ в пя́тки душа́ апыну́лася ў пя́тках.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ка́мень
○ кашто́ўны к. — драгоце́нный ка́мень;
ві́нны к. — ви́нный ка́мень;
◊ к. на душы́ (на — сэ́рцы) ка́мень на душе́ (на се́рдце);
~нем ле́гчы — ка́мнем лечь;
~нем упа́сці — ка́мнем упа́сть;
як к. у ваду́ — как ка́мень в во́ду;
як к. на шы́і — как ка́мень на ше́е;
трыма́ць к. за па́зухай — держа́ть ка́мень за па́зухой;
~ня на ~ні не пакі́нуць — ка́мня на ка́мне не оста́вить;
краевуго́льны к. — краеуго́льный ка́мень;
про́бны к. — про́бный ка́мень;
к. спатыкне́ння — ка́мень преткнове́ния;
філасо́фскі к. — филосо́фский ка́мень;
пад ляжа́чы к. вада́ не цячэ́ —
сэ́рца не к. —
найшла́ каса́ на к. —
на адны́м ме́сцы і к. абраста́е —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)