са́ні, ‑ей; адз. няма.
Зімовая павозка на палазах. [Кастусь:] — Зіма наша вядома якая — сёння ў санях, заўтра ў калёсах. Брыль. [Сымон:] — Эх, каб сняжок, запрог бы кабылу ў сані. Чарнышэвіч.
•••
Фінскія сані — сані ў выглядзе крэсла, прымацаванага на доўгіх металічных палазах.
Глядзець на паповы сані гл. глядзець.
Сесці не ў свае сані гл. сесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недзіця́чы, ‑ая, ‑ае.
Які не ўласцівы дзіцячаму ўзросту, дзецям. Недзіцячая сур’ёзнасць. □ На заплаканы тварык балюча глядзець, У вачах — недзіцячае гора. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бі́блія ж., рел. Би́блия;
◊ як бара́н у бі́блію (глядзе́ць) — как бара́н в би́блию (смотре́ть)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выгляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. гл. выглядзець.
2. Мець які-н. выгляд або здавацца каму-н. кім-, чым-н.
Добра в.
В. героем.
3. Высоўваючыся з укрыцця, глядзець, пазіраць (разм.).
В. з-за вугла.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Віднецца, быць відным.
Насоўка выглядала з кішэні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
слі́на, -ы, ж.
Цягучая вадкасць, якая выдзяляецца ў поласці рота чалавека і жывёлы і садзейнічае змочванню і пераварванню ежы.
◊
Глытаць сліну — з зайздрасцю, з прагнасцю глядзець на што-н. смачнае, прывабнае, але недаступнае.
Пырскаць слінай — гаварыць узрушана, з гневам, абурэннем і пад.
|| прым. слі́нны, -ая, -ае.
Слінныя залозы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Потр ’глянь!’ (Касп.). Відаць, адаптаванае польск. patrz ’тс’ — дз. заг. ладу 2 ас. адз. л. ад patrzeć ’глядзець’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
звер, ‑а; мн. звяры, ‑оў; м.
1. Дзікая, звычайна драпежная жывёла. Драпежны звер. □ — Мядзведзь! — прахрыпеў Тадэўчык і адскочыў ад агню, каб лепей было з цемры ўглядацца ў звера. Бядуля. / у знач. зб. Сібір багата пушным зверам.
2. Пра вельмі злога, жорсткага чалавека. Ззялі маладзіцу са свету сямейнікі. Свёкар быў звер і скупеча. Брыль.
•••
Глядзець (пазіраць) зверам гл. глядзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяльмо́, -а́, мн. бе́льмы і (з ліч. 2, 3, 4) бяльмы́, -а́ў, н.
1. Белаватая пляма на рагавой абалонцы вока.
2. толькі мн. Вочы (разм., груб.).
◊
Вылупіць бельмы (разм., груб.) — здзіўлена, шырока адкрытымі вачамі глядзець.
(Як) бяльмо на воку (разм., неадабр.) — пра таго (тое), хто (што) перашкаджае, раздражняе сваёй прысутнасцю, дакучлівасцю.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Наўзрок ’на выгляд, на вока’ (Нас., Др.). Да узіра́цца ’глядзець’, узро́к ’зрок, бачанне’, параўн. рус. навзгляд ’на вока, прыблізна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ско́са нареч.
1. и́скоса;
с. пагляда́ць — и́скоса погля́дывать;
2. перен. ко́са;
с. глядзе́ць — ко́со смотре́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)