кумга́н, ‑а, м.
У цюркскіх народаў і каўказскіх горцаў — высокі збан з носікам.
[Цюрк. кумган.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шацёр, шатра́, мн. шатры́, шатро́ў, м.
1. Лёгкае пераноснае жыллё з тканіны, скуры і пад., якое будуецца звычайна ў форме конуса.
2. Высокі пірамідальны чатырохгранны ці васьмігранны дах (цэркваў, званіц, вежаў і пад.; спец.).
|| прым. шатро́вы, -ая, -ае.
Ш. навес.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ланса́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
У спорце — круты і высокі скачок верхавога каня.
[Фр. lançade.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даўгалы́гі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Высокі і худы; даўганогі. Даўгалыгі, худы, сагнуўшыся ад холаду,.. [Нічыпар] спяшаўся. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Вісажа́р 1, вісыжа́р ’назва сузор’яў’ (Бяльк.). Да весажо́р (гл.).
Вісажар 2, вісыжа́р ’высокі чалавек’ (Яўс.), пераноснае экспрэсіўнае значэнне ад весажо́р. Магчыма, гэта кантамінаваная лексема (з высо́кі і рус. поджа́рый ’сухарлявы’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бяржу́н ’высокі чалавек’ (Бяльк.). Гл. біржа́к.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэ́нар ‘высокі тэмбр мужчынскага голасу’ (ТСБМ, Пятр.), тэно́р ‘тс’ (Некр. і Байк.). Хутчэй за ўсё, праз польскую мову, дзе tenor ‘самы высокі мужчынскі голас’, якое з італ. tenore ‘тс’. Форма з канцавым націскам з франц. tenor, якое таксама з італьянкай мовы (Арол, 4, 60), што ад лац. tenēre ‘тэнар; трымаць’, бо высокі голас «трымае» мелодыю (Фасмер, 4, 42).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ва́жны, -ая, -ае.
1. Які мае вялікае значэнне, значны.
Важная справа.
Важная галіна народной гаспадаркі.
2. Высокі па пасадзе, становішчы (разм.).
В. начальнік.
Важная персона.
3. Велічны, паважны, фанабэрысты.
В. выгляд.
Важна (прысл.) трымаць сябе.
|| наз. ва́жнасць, -і, ж. (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прасто́л, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Трон манарха.
Узысці на п. (стаць манархам). Сядзець на прастоле (царстваваць).
2. Высокі стол, які стаіць пасярэдзіне царкоўнага алтара.
|| прым. прасто́льны, -ая, -ае (да 2 знач.; уст.).
Прастольнае свята (у гонар святога, з імем якога звязана царква).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цылі́ндр, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Геаметрычнае цела, якое ўтвараецца вярчэннем прамавугольніка вакол аднаго з яго бакоў.
2. Прадмет такой формы.
3. Высокі цвёрды мужчынскі капялюш з палямі.
|| прым. цыліндры́чны, -ая, -ае (да 1 знач.) і цылі́ндравы, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)