*Табо́йта, тобо́йто ’вось іменна, так’ (ТС). Універбаванае спалучэнне *то бо і то (гл. то, бо), параўн. то́бта, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дэмаго́г, ‑а, м.

Той, хто карыстаецца дэмагагічнымі прыёмамі. Вось, вось яны гарланы-дэмагогі, Правакацыйных, чорных спраў майстры. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

салда́таў, ‑ава.

Разм. Які належыць салдату. Салдатава сэрца білася гэтак, што, здавалася, вось-вось выскачыць з грудзей. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

і́менна, часц.

1. Падкрэслівае які-н. член сказа, азначае: якраз.

І. ў яго лабараторыі атрымалі першыя станоўчыя вынікі.

2. Ужыв. пры далучэнні сказа або асобных членаў сказа, якія растлумачваюць, удакладняюць выказаную думку.

Прыйшлі ўсе, а і.: сябры, сваякі, вучні.

3. Ужыв. як сцвярджальнае слова са знач.: так, сапраўды так.

Вось і. — ехаць трэба па цаліку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чаму́¹, прысл.

1. пыт. 3 якой прычыны.

Ч. ты спазніўся?

2. адноснае. Ужыв. ў якасці злучальнага слова ў дапаўняльных сказах і адпавядае словам: па якой прычыне.

Маці даведалася, ч. сын спазніўся.

3. у знач. злуч. Далучае сказы са знач. выніку і адпавядае словам: таму, у выніку гэтага.

Бацька захварэў.

Вось ч. не паехаў у горад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

распла́віцца, ‑віцца; зак.

Пад дзеяннем высокай тэмпературы з цвёрдага зрабіцца вадкім. Трымціць распаленая дымка, Вось-вось расплавіцца пясок. Пысін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

О́йдзе о́ ’тут’ (Бір.) да о́дзе ’тс’ (Сцяшк. МГ) < *от‑дзе ’вось дзе’. Нерэгулярны пераход тыпу айчына < ст.-бел. отчина. Гл. от.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́куліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.

Разм. Вываліцца, выпасці. Лётчык да таго высоўваўся з кабіны, што здавалася, ён вось-вось выкуліцца. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Во́дзека ’вось тут’ (Шат., Жд., 1, Шатал.). Рус. во́дека ’тс’. Ад водзе (гл.) пры дапамозе часціцы ка (Карскі 2-3, 65 і наст.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вэнь ’вунь’ (Шат., Сцяшк. МГ), вэ́ньдзека, вэ́ньдзяка ’тс’ (Янк. Мат., Шат., Сцяшк. МГ), вэн ’вось там, вунь’ (Бяльк.), вэ́ндзя ’там’ (Жд.). Гл. вунь.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)