затрэ́сці сов.
1. затрясти́; (о лихорадке — ещё) нача́ть бить (трепа́ть), залихора́дить;
даро́га была́ гла́дкая, по́тым ра́птам ~сла — безл. доро́га была́ гла́дкой, пото́м вдруг затрясло́;
хво́рага ~сла — больно́го залихора́дило;
2. (замучить тряской) затрясти́;
яго́ ~сла да паўсме́рці — его́ затрясло́ до полусме́рти
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спе́раду
1. нареч. спе́реди;
с. во́пратка была́ ўся запэ́цкана — спе́реди оде́жда была́ вся запа́чкана;
2. нареч. впереди́, спе́реди;
не́дзе с. чу́ліся стрэ́лы — где́-то впереди́ слы́шались вы́стрелы;
3. предл. с род. спе́реди, впереди́;
ісці́ с. кало́ны — идти́ спе́реди (впереди́) коло́нны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
віна́ ж., в разн. знач. вина́;
прызна́ць сваю́ віну́ — призна́ть свою́ вину́;
загла́дзіць віну́ — загла́дить вину́;
уся́ в. па́дае на яго́ — вся вина́ па́дает на него́;
віно́ю ўсяго́ была́ яна́ — вино́ю всего́ была́ она́;
па чыёй-не́будзь віне́ — по чье́й-либо вине́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жы́тка ж., прост., в разн. знач. житьё ср.;
салда́цкая ж. — солда́тское житьё;
эх, і ж. была́! — эх, и житьё бы́ло!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Галу́бнік ’пярэдняя частка хаты’ (Бяльк.). Параўн. рус. голубни́к ’галубятня’ (таксама для назваў, што абазначаюць розныя часткі хаты, голу́бни́ца; гл. СРНГ, 6, 339). Першапачаткова назва гэта была звязана з назвай адпаведнай птушкі, пасля была больш абагульнена.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
распо́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
1. Брус, планка для надання ўстойлівасці часткам збудаванняў, для захавання чаго-н. у пэўным становішчы.
Р. для лыжаў.
2. Тое, што і разрэз, распорак.
На ім быў кароткі кажушок з аблямаванай распоркай ззаду.
3. Разарванае па шве месца.
Яго шапка была скрозь з распоркамі.
|| прым. распо́рачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узро́вень, -ро́ўню, мн. -ро́ўні, -ро́ўняў, м.
1. Гарызантальная плоскасць, якая з’яўляецца мяжой вышыні чаго-н.
У. вады ў рацэ.
На ўзроўні мора.
2. Ступень велічыні, развіцця, значнасці чаго-н.
Жыццёвы ў.
У. механізацыі гаспадаркі.
На ўзроўні лепшых сусветных стандартаў.
◊
На ўзроўні, у знач. вык. (разм.) — адпавядае неабходным патрабаванням.
Лекцыя была на ўзроўні.
|| прым. узро́ўневы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
за́баўка ж.
1. заба́ва, развлече́ние ср., поте́ха;
для яго́ гэ́та была́ не рабо́та, а то́лькі з. — для него́ э́то была́ не рабо́та, а то́лько развлече́ние;
2. игра́; игру́шка;
~кі для малы́х — и́гры (игру́шки) для малыше́й;
◊ быць ~кай (у чыіх) рука́х — быть игру́шкой (в чьих) рука́х
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абзада́чаны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад абзадачыць. У растэрміноўку выплаты павінна была прыйсці новая жняярка, яна і была абзадачана з самай вясны. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напе́радзе, прысл. і прыназ.
1. прысл. На нейкай адлегласці перад кім-, чым-н.
Ісці н.
Н. быў лес.
2. прысл. У будучым.
У цябе яшчэ ўсё н.
Н. была цікавая работа.
3. прыназ. з Р. Выражае прасторавыя адносіны: ужыв. пры назве асобы ці прадмета, на некаторай адлегласці перад якімі хто-, што-н. знаходзіцца.
Ісці н. ўсіх.
Сесці н. каго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)