Verbum

шпень, шпяня́, мн. шпяні́, шпянёў, м.

Стрыжань падоўжанай цыліндрычнай ці чатырохграннай формы на паверхні дэталі, які ўваходзіць у паглыбленне другой дэталі для замацавання (спец.); завостраны стрыжань наогул для насаджвання чаго-н.

|| прым. шпянёвы, -ая, -ае.

шчадрэ́ц, -раца́, мн. -рацы́, -рацо́ў, м. і шчадро́ўкі, -ро́вак (разм.).

Даўні звычай адзначаць вечар напярэдадні Новага года, сам гэты вечар і песня, якая спяваецца ў гэты вечар.

|| прым. шчадрэ́цкі, -ая, -ае і шчадро́ўскі, -ая, -ае.

шы́йка, -і, ДМ шы́йцы, мн. -і, -шы́ек, ж.

1. гл. шыя.

2. Вузкая частка чаго-н.

Ш. пазванка.

Ш. касы.

Ш. збана.

3. У рачных ракаў: хваставая частка цела.

|| прым. шы́ечны, -ая, -ае (спец.).

шы́ла, -а, мн. -ы, -аў, н.

Інструмент для праколвання адтулін у выглядзе завостранага стрыжня з дзяржаннем.

Ш. ў мяшку не схаваеш (прыказка).

|| памянш. шы́льца, -а, мн. -ы, -аў, н. (разм.).

|| прым. шы́льны, -ая, -ае (спец.).

шы́хта, -ы, ДМ -хце, шыхт, ж. (спец.).

Сумесь матэрыялаў (руда, флюсы, кокс, вугаль і інш.), узятых у пэўнай прапорцыі, якую загружаюць у плавільныя печы для перапрацоўкі.

Закласці шыхту спецыяльнай сталі.

|| прым. шы́хтавы, -ая, -ае.

экзеку́тар, -а, мн. -ы, -аў, м. (уст.).

1. У царскай Расіі: чыноўнік па гаспадарчай частцы і па наглядзе за знешнім парадкам у якой-н. дзяржаўнай установе.

2. Той, хто ўчыняе экзекуцыю.

|| прым. экзеку́тарскі, -ая, -ае.

экспро́мт, -а, М -мце, мн. -ы, -аў, м.

1. Верш, музычны твор і пад., створаныя без папярэдняй падрыхтоўкі, у момант выканання.

Музычны э.

2. Прамова, трапны адказ, сказаныя без папярэдняга абдумвання.

|| прым. экспро́мтны, -ая, -ае.

эскімо́сы, -аў, адз. -мо́с, -а, м.

Народ, які складае карэннае насельніцтва тэрыторыі ад Грэнландыі, палярнага ўзбярэжжа Паўночнай Амерыкі да ўсходняга краю Чукоткі.

|| ж. эскімо́ска, -і, ДМ -мо́сцы, мн. -і, -сак.

|| прым. эскімо́скі, -ая, -ае.

этало́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Дакладны ўзор устаноўленай адзінкі вымярэння, сама такая дакладная мера.

2. перан. Узор, стандарт для параўнання з чым-н. (кніжн.).

Быць эталонам для каго-н.

|| прым. этало́нны, -ая, -ае.

я́шма, -ы, ж.

Горная асадкавая парода чырвонага, зялёнага або шэрага колеру, якая складаецца з дробных зерняў кварцу і халцэдону (выкарыстоўваецца як дэкаратыўны камень і для вырабу мастацкіх рэчаў).

Шкатулка з яшмы.

|| прым. я́шмавы, -ая, -ае.