насу́нуць, -су́ну, -су́неш, -су́не; -су́нь; -су́нуты; зак.

1. чаго. Нассоўваць у адно месца нейкую колькасць чаго-н.

Н. кучу лісця.

2. што. Закрыць, засланіць чым-н. каго-, што-н.

Н. шапку на вочы.

3. што. Надзець, уссунуць на што-н. (разм.).

Н. боты на ногі.

|| незак. насо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падра́ць, -дзяру́, -дзярэ́ш, -дзярэ́; -дзяро́м, -дзераце́, -дзяру́ць; -дзяры́; -дра́ны; зак.

1. што. Тое, што і парваць (у 1 і 2 знач.).

П. паперу.

П. адзенне.

2. каго. Разрываючы, забіць усіх, многіх (пра драпежных птушак, звяроў).

Каршун падраў многа курэй.

3. чаго. Пацерці на тарцы нейкую колькасць чаго-н.

П. крыху бульбы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пераплаці́ць, -лачу́, -ла́ціш, -ла́ціць; -ла́чаны; зак., што.

1. без дап. Заплаціць больш, чым трэба.

П. за пакупку.

2. чаго. Заплаціць, выплаціць паступова за што-н. вялікую колькасць (грошай; разм.).

Колькі я грошай пераплаціла за кнігі.

|| незак. перапла́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. перапла́та, -ы, ДМ -ла́це, ж. і перапла́чванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

каапера́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Форма арганізацыі працы, пры якой вялікая колькасць людзей сумесна ўдзельнічае ў адным і тым жа або розных, але звязаных між сабой працэсах працы.

2. Калектыўнае вытворчае, гандлёвае і пад. аб’яднанне, якое ствараецца на сродкі яго членаў.

Жыллёвая к.

Спажывецкая к.

|| прым. кааператы́ўны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аб’ём, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Велічыня чаго-н., выражаная ў кубічных адзінках (у даўжыню, вышыню і шырыню).

А. памяшкання.

2. перан. Наогул велічыня, колькасць, змест чаго-н. з пункту гледжання памераў, саставу.

Вялікі а. работы.

А. ведаў.

|| прым. аб’ёмны, -ая, -ае (да 1 знач.).

|| наз. аб’ёмнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хма́ра, -ы, мн. -ы, хмар, ж.

1. Вялікае, звычайна цёмнае воблака, якое прыносіць дождж, град, снег.

З-за лесу выпаўзала цёмная х.

2. перан., каго-чаго. Мноства, вялікая колькасць.

Х. камароў.

|| памянш. хма́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. хма́равы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шчы́льны, -ая, -ае.

1. 3 цесна злучанымі часцінкамі або які змяшчае вялікую колькасць чаго-н. у малым аб’ёме, прасторы.

Шчыльная тканіна.

Шчыльна (прысл.) зачыніць дзверы.

Шчыльныя слаі атмасферы.

Ш. плот.

2. Цесны, з абмежаванай прасторай.

Шчыльная пасудзіна.

3. перан. Насычаны якімі-н. мерапрыемствамі, падзеямі.

Ш. графік мерапрыемстваў.

|| наз. шчы́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ро́сачка ’расінка, макавае зерне’, ’вельмі малая колькасць’ (Нас., Юрч. Вытв., Растарг.). Да расі́начка, раса́ 1 (гл.). Параўн. выраз: макавай расінкі ў роце не было (ТСБМ, 4, 641), а таксама росі́цца ’перакусваць, браць у рот’: ходжу голодны, тчэ й не росіўся нічым (ТС), гл. расіцца 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

набе́гаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Разм. Бегаючы, атрымаць, набыць што‑н. Пабегаць сабе прастуду.

2. За які‑н. час прабегчы пэўную колькасць кіламетраў. За тыдзень пабегаў 80 кіламетраў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

назраза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае і назрэ́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; каго-што.

1. Зрэзаць, спілаваць вялікую колькасць чаго‑н. Назразаць дрэў. Назрэзваць каласоў.

2. Разм. Паставіць нездавальняючую адзнаку на экзамене многім.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)