Verbum

насу́страч, прысл. і прыназ.

1. прысл. У напрамку, процілеглым каму-, чаму-н., што рухаецца, набліжаецца.

Ісці н. брату.

2. прыназ. з Д. Ужыв. для ўказання на прадмет ці асобу, да якіх спераду ці наперарэз ім хто-, што-н. рухаецца.

Кінуцца н. танкам.

Выйсці н. гасцям.

◊

Ісці насустрач — дапамагаць каму-н., спачувальна адносіцца да каго-, чаго-н.

ніз, -у, мн. нізы́, -о́ў, м.

1. Ніжняя частка чаго-н.

Н. рукава.

2. Паверхня, бок прадмета, процілеглы яго верху.

Н. скрыні.

3. Унутраны бок (матэрыі, вопраткі); спод.

Н. паліто.

4. Нізіннае месца.

Сцелецца па нізах туман.

5. Тое, што і нізоўе.

6. мн. Шырокія пласты працоўнага народа.

Сацыяльныя нізы.

7. мн. Ніжнія ноты (спец.).

Браць нізы.

нова... (а таксама нава...).

Першая састаўная частка складаных слоў у знач.:

1) новы (у 1 знач.), які ўпершыню з’явіўся, напр.: новазаведзены, новаўтварэнне;

2) які адносіцца да новых месц, да новага месца, напр.: новаадкрывальнік, новапасяленец;

3) не старажытны (у 1 знач.), напр., новаеўрапейскі;

4) які толькі што пачынае што-н., прыступае да чаго-н.; які з’яўляецца навічком, напр.: нованароджаны, новапрызначаны.

падазрава́ць, -раю́, -рае́ш, -рае́; -раём, -раяце́, -раю́ць і -ва́ю, -ва́еш, -ва́е; незак.

1. каго ў чым. Мець падазрэнне на каго-н.

П. каго-н. у крадзяжы.

2. што, аб чым і са злуч. «што». Меркаваць, дапускаць магчымасць чаго-н.

У хворага падазраюць адзёр.

Мы і не падазравалі аб яго існаванні.

Я і не падазраваў, што мяне такое падсцерагала.

падкі́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.

1. Кідаючы, наблізіць да каго-, чаго-н.

П. бліжэй дровы.

2. Падшыць, падфастрыгаваць.

П. падол сукенкі.

|| незак. падкіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.) і падкі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. падкі́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 1 знач.), падкіда́нне, -я, н. (да 1 знач.) і падкі́дванне, -я, н. (да 1 знач.).

падкупі́ць, -куплю́, -ку́піш, -ку́піць; -ку́плены; зак.

1. каго (што). Схіліць на свой бок грашамі, падарункамі.

П. сведак.

2. перан., каго (што). Выклікаць чым-н. сімпатыю да сябе.

П. усіх сваёй шчырасцю.

3. што і чаго. Купіць дадаткова ў невялікай колькасці.

П. прыпраў для кансервавання.

|| незак. падкупля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. по́дкуп, -у, м. (да 1 знач.).

падсячы́ і падсе́кчы, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; -се́к, -кла; -сячы́; -се́чаны; зак.

1. што. Надсячы знізу.

П. дрэва.

2. што і чаго. Насячы дадаткова, яшчэ трохі.

П. дроў.

3. што. Тузануць за вуду ў той момант, калі рыба бярэцца на кручок.

|| незак. падсяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. падсяка́нне, -я, н. і падсе́чка, -і, ДМ -чцы, ж.

пажра́ць, -ру́, -рэ́ш, -рэ́; -ро́м, -раце́, -ру́ць; -ры́; -ра́ны; зак. (разм.).

1. чаго і без дап. З’есці многае ў якой-н. колькасці, прыняць ежу.

2. каго-што. Прагна з’есці ўсё (звычайна пра жывёл).

Саранча пажрала пасевы.

|| незак. пажыра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 знач.).

П. вачамі каго-, што-н. (перан.: прагна, не адрываючыся глядзець на каго-, што-н.).

пазато́птваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. каго-што. Затаптаць, патаптаць усё, многае; падушыць нагамі, капытамі ўсіх, многіх.

П. сляды.

Каровы пазатоптвалі куранят.

2. што. Загасіць усё, многае, наступаючы нагамі.

П. вогнішча.

3. што ў што. Топчучы, умяць унутр чаго-н. усё, многае.

П. акуркі ў пясок.

4. што. Забрудзіць слядамі ўсё, многае (разм.).

Пазатоптвалі падлогу.

лапа́та, -ы, ДМ -па́це, мн. -ы, -па́т, ж.

Металічная, драўляная і іншая прылада з дзяржаннем і шырокім плоскім ніжнім канцом для капання, перамяшчэння чаго-н.

Жалезная л.

◊

Грэбці грошы лапатай (разм.) — атрымліваць многа грошай.

|| памянш. лапа́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж. і лапа́тачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. лапа́тны, -ая, -ае.