Verbum

навыдумля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; зак., чаго.

1. Вынайсці, стварыць, прыдумаць многа чаго-н.

Н. розных цацак для дзяцей.

2. Налгаць, нагаварыць рознай бязглуздзіцы.

Н. несусветных страхаў.

нагарну́ць, -гарну́, -го́рнеш, -го́рне; -гарні́; -го́рнуты; зак., чаго.

Горнучы, заграбаючы, сабраць у адно месца нейкую колькасць чаго-н.

Н. кучу пяску.

|| незак. наго́ртваць, -аю, -аеш, -ае.

іранізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; незак., з каго-чаго і без дап.

Адносіцца з іроніяй да каго-, чаго-н., гаварыць з іроніяй пра каго-, што-н.

прыда́тны, -ая, -ае.

Такі, які мае патрэбныя якасці для чаго-н.; прыгодны (здатны) для каго-, чаго-н.

П. для яды.

Прыдатная кандыдатура.

|| наз. прыда́тнасць, -і, ж.

прысусе́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца; зак., да каго-чаго (разм.).

Сесці побач, блізка каля каго-, чаго-н., прыладзіцца.

Можна да вас п.?

|| незак. прысусе́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

чужа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Пазбягаць каго-, чаго-н.; цурацца.

Родныя не чужаліся яго.

2. Не праяўляць цікавасці да чаго-н.

Крытык не чужаўся гісторыі.

хаце́ць, хачу́, хо́чаш, хо́ча; хаці́; незак.

1. чаго, каго-што, з інф., са злуч. «каб» і без дап. Мець жаданне, ахвоту да чаго-н., адчуваць патрэбу ў кім-, чым-н.

Х. спаць.

2. каго-чаго, чаго ад каго і са злуч. «каб». Імкнуцца да чаго-н., дамагацца чаго-н.

Хачу, каб не хварэлі дзеці.

Хачу, каб людзі жылі мірна.

3. з інф. Мець намер зрабіць што-н.

Ён хацеў рамантаваць абутак.

4. з інф. Ужыв. для абазначэння магчымасці, імавернасці ажыццяўлення чаго-н. (разм.).

Хочаш — гуляй, а хочаш — спі.

5. 3 адноснымі займеннікамі і прыслоўямі ўтварае спалучэнні са знач. азначальнасці: кожны, усякі (прадмет, месца, час і пад.).

Ён рабіў, што хацеў, хадзіў, куды хацеў.

гладзь¹, -і, ж.

Роўная паверхня чаго-н.

Г. мора.