Verbum

пры́нцып, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Асноўнае, зыходнае палажэнне якой-н. тэорыі, вучэння, навукі і пад.

Прынцып прававой дзяржавы.

Прынцыпы мастацтва.

2. Перакананне, погляд на рэчы.

Мець цвёрдыя жыццёвыя прынцыпы.

3. Асноўная асаблівасць канструкцыі чаго-н.

Гучнагаварыцелі зроблены па прынцыпе тэлефона.

◊

У прынцыпе — у асноўным, у агульных рысах.

Упрынцыпе я згодзен.

прыткну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.

1. што. Злёгку дакрануцца чым-н. да каго-, чаго-н., прыкласці на момант.

2. што. Змясціць, пакласці.

П. яшчэ адзін ложак у пакоі.

3. перан., каго (што). Прыладзіць на якую-н. пасаду, месца, працу (разм.).

П. у горад.

|| незак. прытыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

прычапі́ць, -чаплю́, -чэ́піш, -чэ́піць; -чэ́плены; зак., што.

1. Зачапіўшы за што-н., прывесіць або прышпіліць (разм.) да чаго-н.

П. значок.

2. Счапіўшы, далучыць, прымацаваць.

П. касілку да трактара.

|| незак. прычэ́пліваць, -аю, -аеш, -ае і прычапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. прычэ́пка, -і, ДМ -пцы, ж. (да 2 знач.) і прычэ́пліванне, -я, н.

заро́дак, -дка, мн. -дкі, -дкаў, м.

1. У чалавека і жывёл, а таксама ў вышэйшых насенных раслін: арганізм на ранняй ступені свайго развіцця, які жывіцца за кошт матчынага арганізма або пажыўнымі рэчывамі яйцаклеткі.

2. перан. Пачатковы стан, першае праяўленне чаго-н.

Ліквідаваць заганную ідэю ў зародку.

|| прым. заро́дкавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

звяно́, -а́, мн. звёны і (з ліч. 2, 3, 4) звяны́, звёнаў, н.

1. Кольца, якое з’яўляецца састаўной часткай ланцуга.

2. перан. Састаўная частка чаго-н., якога-н. цэлага.

Асноўнае з. вытворчасці.

3. Невялікая арганізацыйная ячэйка або воінскае падраздзяленне.

Піянерскае з.

Паляводчае з.

З. самалётаў.

|| прым. звеннявы́, -а́я, -о́е (да 3 знач.).

парафра́за, -ы, мн. -ы, -ра́з, ж. (кніжн.).

1. Пераказ сваімі словамі або ў іншай форме зместу чаго-н., напр.: «аўтар гэтых радкоў» замест «я» ў мове аўтара.

2. Інструментальная канцэртная п’еса, заснаваная на тэмах папулярных песень і оперных арый, пашыраная ў 19 ст.

П. піяніста-віртуоза Ф.

Ліста.

|| прым. парафрасты́чны, -ая, -ае.

па́сак, -ска, мн. -скі, -скаў, м.

1. Вузкі доўгі кавалак чаго-н. (тканіны, скуры і пад.); рэмень, шнурок, матуз і пад.

Кроіць скуру на паскі.

Падперазацца паскам.

2. Шырокая рыска, палоска на чым-н.

Рыжая карова з белымі паскамі на спіне.

3. Частка збруі — рэмень, працягнуты ад адной аглоблі да другой цераз падсядзёлак.

пераваро́т, -у, М -ро́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Рэзкі паварот, карэнныя змены ў развіцці чаго-н.

П. у навуцы.

2. Карэнная змена ў дзяржаўным жыцці.

Дзяржаўны п.

3. Паварот з аднаго боку на другі.

П. цераз крыло (фігура вышэйшага пілатажу). Скачок з пераваротам (у гімнастыцы).

|| прым. пераваро́тны, -ая, -ае (да 3 знач.).

перало́м, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Месца, па якім што-н. пераламана.

Змацаваць вясло на пераломе.

2. Парушэнне цэласці косці ў чалавека, жывёліны.

Закрыты п. бядра.

Асколачны п. косці.

3. перан. Рэзкая змена ў развіцці чаго-н.

П. у жыцці.

На пераломе.

|| прым. перало́мны, -ая, -ае (да 3 знач.).

П. перыяд гісторыі.

адпаве́дна.

1. прысл. Належным чынам, як таго патрабуе дадзены выпадак.

Даведайся пра пастанову і дзейнічай адпаведна.

2. чаму і з чым, прыназ. з Д і Т. Згодна чаму-н., з чым-н., у залежнасці ад чаго-н.

Адпаведна сродкам.

Адпаведна закону.

Адпаведна з рашэннем.

|| наз. адпаве́днасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).