урэ́заць, -э́жу, -э́жаш, -э́жа; -э́ж; -э́заны; зак.

1. што. Адрэзаўшы частку, укараціць, паменшыць.

У. крысо.

2. перан., што. Зменшыць, убавіць; абмежаваць.

У. расходы.

У. паўнамоцтвы.

3. што ў што. Уставіць у выразанае месца.

У. замок у дзверы.

4. што і чаго (пераважна з адмоўем). З цяжкасцю адрэзаць (што-н. надта цвёрдае; разм.).

Мяса такое мёрзлае, што не ў.

5. што і чаго. Адрэзаць, нарэзаць невялікую колькасць чаго-н. (разм.).

У. вяндліны.

У. сечкі карове.

6. перан., што і без дап. Нечакана і гучна заіграць, заспяваць (разм.).

У. польку.

7. каму, па чым і без дап. Моцна ўдарыць, пабіць, збіць (разм.).

У. па твары.

Так урэзалі яму, што і з ног зваліўся.

8. што і без дап. Сказаць прама і рэзка, заявіць што-н. (разм.).

У. праўду.

|| незак. ураза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—3 знач.) і урэ́зваць, -аю, -аеш, -ае (да 1—3 знач.).

|| наз. ураза́нне, -я, н. (да 1—3 знач.), урэ́званне, -я, н. (да 1—3 знач.) і урэ́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зрэагава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; зак.

Выявіць свае адносіны да чаго‑н., адказаць пэўным чынам на тое ці іншае дзеянне. [Шыковіча] узлавала.., што капітан ніяк не зрэагаваў на тое, як ён скончыў сваю працу. Нават не ўзняў галавы. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ігла́, ‑ы́; мн. і́глы (з ліч. 2, 3, 4 іглы́), і́глаў; ж.

1. Тое, што і іголка (у 1–5 знач.). А зараз .. [дарожкі] анямелі, Прысыпаны ігламі хвой. Колас.

2. чаго або якая. Пра шпіль будынка. Адміралцейская ігла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інтэрпрэта́цыя, ‑і, ж.

Кніжн. Тлумачэнне, раскрыццё сэнсу чаго‑н. Інтэрпрэтацыя закона. Інтэрпрэтацыя тэксту. Інтэрпрэтацыя абрадавага фальклору. // Творчае раскрыццё вобраза або музычнага твора выканаўцам. Янка Купала дасягаў большага майстэрства перакладу, калі спалучаў пераклад з сваёй паэтычнай інтэрпрэтацыяй. Палітыка.

[Ад лац. interpretatio — растлумачванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́пнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да ка́паць.

капну́ць, ‑ну́, ‑не́ш, ‑не́; ‑нём, ‑няце́; зак.

1. Аднакр. да капа́ць (у 1 знач.).

2. перан. Унікнуць у што‑н., дабрацца да чаго‑н. Толькі капні — адразу заўважыш недахопы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дадушы́, выкл.

Разм. Ужываецца для падмацавання чаго‑н., для запэўнення ў чым‑н.; блізкае па значэнню да слова «далібог». [Пан Кузель] просіць грамадзян не абурацца, бо ён, бядак, мае такі непрыемны загад [арыштаваць бацьку], хоць сам, дадушы, не хацеў бы... Таўлай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даме́шка, ‑і, ДМ ‑шцы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. дамешваць — дамяшаць (у 2 знач.).

2. Р мн. ‑шак. Тое, што дамешана, прыбаўлена да чаго‑н. Чырвонаруды пласт быў роўны і чысты ад старонніх дамешак. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дапрасі́цца, ‑прашуся, ‑просішся, ‑просіцца; зак. (часцей з адмоўем).

Разм. Дамагчыся чаго‑н. настойлівымі просьбамі. Як адвячоркам над соннымі водамі Кнігаўка ўсё не дапросіцца піць, — Тры гады я не чуў. Барадулін. У яго зімой снегу не дапросішся. Прымаўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

здзьмуць, ‑му, ‑меш, ‑ме; зак., што.

Ачысціць ад чаго‑н. струменем паветра, ветру. [Тата] выцер рукавом лоб, здзьмуў капельку поту з носа, абцёр травой касу і пачаў яе вастрыць. Карпюк. // Знесці што‑н. струменем паветра. Вецер здзьмуў паперу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выпарэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. выпарвацца — выпарыцца (у 1 знач.).

2. звычайна мн. (выпарэ́нні, ‑яў). Газападобнае рэчыва, якое ўтварылася ў выніку выпарвання чаго‑н. Валотныя выпарэнні. □ Пахла дымам, смоллю, настоенымі густымі выпарэннямі сасновага бору. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)