паастава́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -тае́цца; -таёмся, -таяце́ся, -таю́цца; зак.
1. Астацца дзе-н. — пра ўсіх, многіх або быць пакінутым дзе-н. — пра ўсё, многае або ўсіх, многіх.
Жнеі пааставаліся ў полі да вечара.
На градах яшчэ пааставалася многа агародніны.
2. Працягваць быць якім-н., кім-н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.
Вокны пааставаліся адчыненымі.
3. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Захавацца, уцалець — пра ўсё, многае.
На падлозе пааставаліся сляды.
4. Апынуцца ў якім-н. стане — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.
Пасля вайны жанчыны пааставаліся ўдовамі.
5. Апынуцца ззаду, збоку — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.
Старыя ісці не паспявалі і пааставаліся ззаду.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запа́с, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Тое, што назапашана, сабрана для чаго-н.; тое, што маецца для скарыстання.
Харчовыя запасы.
Запасы паліва.
Непарушны з.
З. ведаў (перан.). У з. або на з. (на выпадак, калі спатрэбіцца). У нас яшчэ ёсць многа часу ў запасе (маецца ў нашым распараджэнні).
2. Загнуты за шво лішак тканіны, які пакідаюць на выпадак, калі спатрэбіцца павялічыць у шырыню або даўжыню якую-н. частку адзення.
Сукенка з запасам.
3. Катэгорыя грамадзян, якія прайшлі вайсковую службу і прызываюцца зноў у войска ў выпадку неабходнасці.
Перавесці ў з.
Прызваць з.
|| прым. запасны́, -а́я, -о́е (да 1 і 3 знач.).
З. выхад.
З. ігрок.
З. полк.
Прызыў запасных (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разлічы́цца сов., в разн. знач. рассчита́ться; расче́сться;
р. з рабо́чымі за рабо́ту — рассчита́ться с рабо́чими за рабо́ту;
пачака́й, я яшчэ́ з табо́й ~чу́ся! — погоди́, я ещё с тобо́й рассчита́юсь!;
па пара́дку нумаро́ў ~чы́ся! — по поря́дку номеро́в рассчита́йсь!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вако́ліца (БРС, Гарэц.), ваколічны (КТС). Да вакол. Гл. яшчэ аколіца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Падружы́цца ’ажаніцца’ (ТС). Украінізм; параўн. подружи́тися ’тс’. Гл. яшчэ подружжа.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нагле́дзець, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.
Уважліва наглядаючы, заўважыць, знайсці; прыгледзець з якой‑н. мэтай. Яшчэ ідучы ў лес, нагледзеў сабе мясціну дзядзька Марцін, дзе дроў было многа. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакла́дзісты, ‑ая, ‑ае.
Уступлівы, згаворлівы, мяккі па характару. Па-ранейшаму.. [Сакалдынскі] яшчэ дужы, з жылістымі рукамі, з добрымі адкрытымі вачамі. Усюды свойскі, пакладзісты. Трэба каго выручыць — ніколі не разводзіць рукамі. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панапрыбаўля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., чаго.
Разм. Напрыбаўляць да чаго‑н. у вялікай колькасці. — [Парэчкус] перачытаў усё ад слова да слова маім бацькам і, мала таго, яшчэ панапрыбаўляў немаведама чаго. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пага́ўкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм.
1. Гаўкаць некаторы час. Сабака пагаўкаў і перастаў.
2. перан. Груб. Пагаварыць некаторы час. [Сомік:] — Вось пагаўкай яшчэ, дык заробіш ты ў мяне сёння. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падбе́л, ‑у, м.
Лекавая расліна сямейства складанакветных з шырокімі лістамі, пакрытымі спаднізу белымі варсінкамі, і жоўтымі кветкамі. На рачных абрывах гараць залатыя чародкі падбелу з яшчэ кволымі бязлістымі сцяблінкамі. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)