Афіцы́на, ахвіцы́на ’флігель пры панскім доме для служачых асоб’ (Нас. Доп.). Запазычана з польск. oficyna ’флігель пры палацы для дваровай службы’, што ў сваю чаргу з лац. officīna ’майстэрня’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Вілковішча, вылко́вишчэ ’дзяржанне ў вілах для сена, гною’ (палес., Выг.). Да вілкі (гл.). Расшыраны суфікс ‑ов‑ішч‑а служыць для ўтварэння Nomen loci ’месца, на якім трымаюцца, знаходзяцца вілкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прое́зжий
1. прил. (проезжающий) падаро́жны, прае́зджы; (годный для проезда) прае́зны;
прое́зжие лю́ди падаро́жныя (прае́зджыя) лю́дзі;
прое́зжая доро́га прае́зная даро́га;
2. сущ. падаро́жны, -нага м., прае́зджы, -джага м.;
здесь ма́ло прое́зжих тут ма́ла падаро́жных (прае́зджых).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
існава́нне ср., в разн. знач. существова́ние; (наличие в быту — ещё) бытова́ние;
заста́цца без сро́дкаў для ~ння — оста́ться без средств к существова́нию;
я не ве́даў пра ~нне тако́й кні́гі я — не знал о существова́нии тако́й кни́ги
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паабшыва́ць сов. (о многом)
1. обши́ть; (другим материалом — ещё) покры́ть; (по краям другим материалом — ещё) оторо́чить, окайми́ть; (мехом — ещё) опуши́ть; (сапож. — ещё) обтача́ть;
2. (досками и т.п.) обши́ть;
3. разг. (сшить для всех, многих) обши́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Во́перадка, во́ператка ’складзеная папалам вяровачка для кідання камення’ (Сцяц.). Звязана з польск. oprata ’лейцы’, obrętka ’вуздэчка’, якая ў сваю чаргу ўзыходзіць да ўсходнеславянскага *ob‑rъtъ. Па народнай этымалогіі было, відавочна, звязана са словам упе́рад, адкуль е. Параўн. таксама чэш. oprať, oprata ’лейцы’, дыял. voprato ’рамень для карзіны, ношы’, oprátka ’пятля для павешання’. Гл. таксама аброць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пе́кліца ’прыстасаванне для вялення ўюноў у печы ці на агні: дзве падстаўкі з зарэзамі, на якія кладуць папярочкі з нанізанымі ўюнамі’ (ТС). Першапачаткова абазначала ’пекла’ ў пераносным сэнсе — ’пекла для ўюноў’. Утворана ад пекл‑а і прасл. суф. *‑ьce: pьklcьe, у якім ‑ь‑ для зручнасці вымаўлення збегу зычных перайшло ў ‑i‑ (параўн. *sьrd‑ьce > ’сэрца’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ска́рбец ‘скрынка для захавання грошай (асабліва царкоўных)’ (Нас.), скарбе́ц ‘тс’ (Байк. і Некр.), ‘капліца з магільнымі склепамі’ (Сцяшк.). З польск. skárbiec ‘памяшканне для захавання грошай, кладоўка’ (Кюнэ, Poln., 96). Ст.-бел. скарбець з ст.-польск. skarbiec; гл. Булыка, Запазыч., 299. Сюды ж, відаць, ска́рбец ‘жывёлагадоўчая ферма’ (Сл. рэг. лекс.) — з незразумелай матывацыяй (для “грамадскай” жывёлы?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ла́зы ’лесвіца, прыстасаванне для лазання (пад’ёму) на дрэва, каб глядзець пчол’ (Сцяшк., Інстр. I, Мат. Гом.), магчыма, рус. лазы ’прыстасаванне на дрэве для падпільноўвання мядзведзя’ — pluralia tantum ад лаз (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
белетры́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
Мастацкая празаічная літаратура. Усе тры раздзелы кнігі.. чытаюцца з цікавасцю, як добрая белетрыстыка. Рагойша. // Творы для лёгкага чытання.
[Ад фр. belles-lettres — прыгожая славеснасць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)