укаці́ць, укачу, укоціш, укоціць; зак.
1. што. Закаціць што‑н. круглае або на колах унутр чаго‑н. Укаціць калёсы ў гумно. □ [Касперскі:] А бочку, хлопцы, укоціце ў склеп... Тут нельга пакідаць. Гурскі.
2. перан.; што каму. Разм. Зрабіць, учыніць (звычайна што‑н. непрыемнае). Укаціць вымову прагульшчыку. Укаціць вучню двойку. □ [Валянціна Міхайлаўна:] — А летась тут, у нас, памятаеце, колькі мы вам [Андрэй Іванавіч] уколаў укацілі. Васілевіч.
3. Разм. Уехаць куды‑н. Добра ціскануў па педалі і праз гадзіну ўкаціў у тую самую алейку з вязамі. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыблу́дны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які прыстаў да чужога статка, двара, хаты і пад. Прыблудная асечка. Прыблудны сабака. // Які далучыўся да якой‑н. групы, прыстаў да якога‑н. месца (пра чалавека). [Цымбалюк:] Ты тут чужы, прыблудны! Маўзон.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прылга́ць, ‑лгу, ‑лжэш, ‑лжэ; ‑лжом, ‑лжаце; зак.
Сказаць няпраўду; прыманіць. Размове б і канец, але раптоўна збоку Нячысцік тут прынёс Сароку. А тая ж збрэша уваччу, У сто разоў прылжэ к таму, што чула. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўжа́ртам, прысл.
Не зусім сур’ёзна, з адценнем жартаўлівасці. [Муж] адказаў ёй не то сур’ёзна, не то паўжартам: — А чаго тут разумець? Лынькоў. — Прыплод бог даў, — паўжартам сказаў .. [дзед], ну і вязе табе, чалавеча, на гэтыя пчолы. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пілігры́м, ‑а, м.
Кніжн. уст. Паломнік, вандроўны багамолец. // перан. Вандроўнік, падарожны. Прыпылены пілігрым стаіць ля чужога парога. І ніхто не пазнае яго. Нават яна. І ніхто не ведае, што тут разбіта ягонае сэрца. М. Стральцоў.
[Ад лац. peregrinus — чужаземец.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пла́ўні, ‑яў; адз. няма.
Забалочаныя берагі рэк і астраўкі, парослыя водалюбівай расліннасцю, якія затапляюцца вясной у час паводкі. Тут таксама, кажуць, былі партызаны. Дзейнічалі ў прырэчных плаўнях і зарасніках, а часам і ў палях. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прасава́ць 1, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; незак., што.
Гладзіць прасам. Соня тут жа ўзялася прасаваць бялізну ды рыхтавацца ў дарогу. Пальчэўскі.
прасава́ць 2, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; незак., што.
Апрацоўваць пры дапамозе прэса. Прасаваць бавоўну. Прасаваць драўніну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераса́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. перасаджваць — перасадзіць (у 1, 2 знач.).
2. Пераход для прадаўжэння язды з аднаго транспарту на другі. — Праездам я тут, перасадку раблю. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абжы́тасць, ‑і, ж.
Уласцівасць абжытага. І хоць падлога была чыста вымытая, грубка пабеленая, а на вокнах віселі паркалёвыя фіранкі — тут не было той абжытасці, якая стварае ўтульнасць, вабіць адпачыць, крыху забыцца на дзённыя турботы. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аб’ядна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Злучыцца, утварыць адно цэлае. Аб’яднацца ў кааператыў. □ Тут аб’ядналіся разам усе выгоды: і лес, і луг, і шырокая рака і зараснік. Маўр.
2. Згуртавацца. Аб’яднацца ў барацьбе за мір.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)