Ручэ́йнік ’маленькі чарвячок, які будуе вакол сябе домік-трубачку’ (Сл. рэг. лекс.). Звычайна адносяць да ручай, ручэй (гл.). Аднак не выключана сувязь з ручэйка, ручайка (гл.), паколькі можа асацыявацца з навітай на верацяно ніткай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заі́грываць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да зайграць 1.
заі́грываць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., з кім.
Разм.
1. Жартаўліва какетнічаць, заляцацца да каго‑н. Заігрываць з дзяўчатамі.
2. перан. Паддобрывацца да каго‑н., каб выклікаць да сябе прыхільнасць. — [Візэнер] нават заігрываў з насельніцтвам, хацеў паказаць сябе добрым і гуманным афіцэрам. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падагну́ць, ‑гну, ‑гнеш, ‑гне; ‑гнём, ‑гняце; зак., што.
1. Загнуць пад што‑н., унутр чаго‑н. [Каваль:] — Падковы вялізныя — не для нашых коней. Але можна канцы адсячы, падагнуць крышку, — усё ж не новыя рабіць. Жычка.
2. Сагнуўшы, падабраць пад сябе (ногі, хвост). [Маня] .. падагнула пад сябе ногі і падперла твар рукамі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падтапта́ць, ‑тапчу, ‑топчаш, ‑топча; зак., каго-што.
1. Топчучы нагамі, падмяць пад сябе, раздушыць. Коні падтапталі гусей.
2. Разм. Крыху знасіць абутак. Падтаптаць боты.
•••
Падтаптаць пад ногі — падпарадкаваць сваёй волі, сваёй уладзе; перастаць лічыцца з кім‑, чым‑н. [Лявон:] Гэта парка яшчэ сябе пакажа, хутка ўсю вёску падтопча пад ногі. Козел.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мудурава́цца 1 ’круціць, фінціць, фанабэрыцца’, мудурава́ць ’трымаць у дысцыпліне’, ’вучыць паводзіць сябе прыстойна’ (Нас.). Да муду́р (гл.).
Мудурава́цца 2 ’хітрыць, прыдумваць’, мудурава́ць ’тс’ (Нас.). Да мудрава́ць (гл.), якое зазнала ўплыў лексем мудурава́цца 1, муду́р (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Назява́ць экспр. ’накрычаць’ (паст., Сл. ПЗБ). Да зяваць ’моцна крычаць, гарланіць’ (Нас.), параўн. зяваць ’пазяхаць’ (там жа), гл. Звяртае на сябе увагу аднолькавае развіццё значэння ад ’пазяхаць’ да ’крычаць’ у беларускага і славенскага дзеяслова zęvati.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ву́зы, ‑аў; адз. няма.
Тое, што аб’ядноўвае, звязвае, стварае ўнутраную сувязь, адзінства. Вузы братэрства.
•••
Звязаць сябе вузамі Гіменея гл. звязаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вале́нтнасць, ‑і, ж.
Спец. Уласцівасць атама аднаго элемента далучаць да сябе пэўную колькасць атамаў другога элемента. Дадатная валентнасць. Ніжэйшая валентнасць.
[Ад лац. valens, valentis — які мае сілу.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адсырэ́ць, ‑эе; зак.
Увабраўшы ў сябе вільгаці, стаць сырым. Ісці было вельмі цяжка, валёнкі за дзень адсырэлі, здаваліся пудовымі. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адурма́ніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
1. Паддацца дурману, ап’яніць сябе.
2. перан. Затлуміць сабе галаву, атруціць сваю свядомасць памылковымі ўяўленнямі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)