бая́ршчына, ‑ы, м.

Гіст.

1. Перыяд у гісторыі рускай дзяржавы, калі панавала і правіла баярства. Гэта было ў часы баяршчыны.

2. Вотчына баярына. Працаваць на баяршчыне.

3. Тое, што і паншчына. Адбываць баяршчыну.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шырокараспаўсю́джаны, ‑ая, ‑ае.

Які атрымаў шырокае распаўсюджанне, набыў шырокую вядомасць. Па свайму настрою і па некаторых паэтычных вобразах гэты верш [«Бура ідзе» Цёткі] яўна пераклікаецца з агульнавядомай і шырокараспаўсюджанай у тыя часы рэвалюцыйнай песняй «Варшавякка». Клімковіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зве́рыць сов. све́рить; сличи́ть;

з. ко́пію з арыгіна́лам — све́рить (сличи́ть) ко́пию с по́длинником;

з. гадзі́ннікі — све́рить часы́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́лак, ‑у, м.

1. Шлях на водападзеле, па якім у даўнія часы перацягвалі волакам лодкі з грузам з адной рачной сістэмы ў другую.

2. Сетка ў выглядзе мяшка з прымацаванымі да яе двума шастамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

распу́снічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Весці распуснае, непрыстойнае жыццё. [Гарлахвацкі:] Чорт знае што! З вуліцы зброд ўсялякі лезе ў кабінет. Пляткараць, распуснічаюць. Крапіва. Распуснічае іншы ўсе часы, А пасівеюць валасы — Ён каяцца, маліцца пачынае. Корбан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Галёрка (БРС). Рус. галёрка, укр. гальорка. Першакрыніцай з’яўляецца рус. галёрка, якое ўзнікла тут у другой палавіне XIX ст. Па паходжанню гэта прастамоўнае ўтварэнне ад галерея. Бел. і ўкр. словы запазычаны з рус. у новыя часы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

даўніна́, ‑ы, ж.

Разм. Былыя, даўно мінулыя часы; старадаўнасць. Ян разгаварыўся, пачаў успамінаць даўніну і, здаецца, на гэты час забыў сваё гора. Чарнышэвіч. Гэты голас з даўніны глыбокай песні інкаў да мяне прынёс. А. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тузе́мец, ‑мца, м.

Ураджэнец, карэнны жыхар якой‑н. краіны або мясцовасці (звычайна аддаленай ад цэнтраў цывілізацыі) у процілегласць прыезджаму або чужаземцу; абарыген. Праўда, даўно ўжо мінулі тыя часы, калі туземцы лічылі белых за багоў. Маўр.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

былы́

1. было́й, пре́жний;

былы́я часы́ — былы́е (пре́жние) времена́;

2. (утративший прежнее положение) бы́вший;

б. гаспада́р — бы́вший хозя́ин

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

персаніфіка́цыя, ‑і, ж.

Кніжн. Увасабленне неадушаўлёных прадметаў або абстрактных паняццяў у вобразе чалавека. Персаніфікацыя з’яў і сіл прыроды. □ Праз персаніфікацыю першапачатковыя міфалагічныя уяўленні паволі адыходзілі на задні план і ў пазнейшыя часы, мабыць, зусім зніклі. Ліс.

[Ад лац. persona — асоба і facere — рабіць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)