прыступі́цца, -уплю́ся, -у́пішся, -у́піцца; зак.
1. да каго-чаго. Наблізіцца, падысці блізка; звярнуцца да каго-н.
Па балоцістым беразе не п. да ракі.
Сёння да яго не п., такі злы.
2. да чаго. Тое, што і прыступіць (у 3 знач.).
|| незак. прыступа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чыта́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; незак.
1. Паддавацца чытанню; быць чытэльным.
Апавяданне чытаецца з цікавасцю.
Надпіс цяжка чытаецца.
2. безас. Пра наяўнасць жадання ці магчымасці чытаць.
Мне сёння не чытаецца.
3. перан. Распазнавацца, угадвацца па якіх-н. прыкметах.
У вачах чытаўся сум.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Ны́некавых ’сёння’ (астрав., Сцяшк. Сл.). Да піня ’сёння’ (гл.), ускладненага партыкуламі і канчаткам -ых, які належаў форме род. скл. мн. л. (Карскі 2-3, 67): ніне‑ка‑ва > нінекавых як учорых ’учора’ (Мат. Маг.); ы пасля п сведчыць, магчыма, аб захаванні архаічнай формы ныне (звычайна ў беларускіх гаворках ы > і, гл. Карскі, 1, 236) або аб уплыве рускай мовы, параўн., аднак, нынёйшы (нынѣиший) ’цяперашні, сённяшні’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дамало́ткі, ‑так; адз. няма.
Разм. Завяршэнне малацьбы. Сёння ў калгасе дамалоткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́звацца сов. вы́зваться;
ён ~ваўся адпрацава́ць сёння за мяне́ — он вы́звался отрабо́тать сего́дня за меня́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заво́зна в знач. безл. сказ., разг. заво́зно;
у млы́не сёння з. — на ме́льнице сего́дня заво́зно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пашвэ́ндзіць (экспр.) ’пашанцаваць’ (кругл., Жыв. нар. сл.). Скажонае пашчэнціць (< польск. poszczęścić ’тс’) і швэндацца (гл.) — параўн. ілюстрацыю: Сёння майму каню пашвэн‑ дзіла: цэлы дзень пръгуляу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пе́цца несов.
1. безл. пе́ться;
мне сёння не пяе́цца — мне сего́дня не поётся;
2. страд. пе́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
начы́сціцца, ‑чышчуся, ‑чысцішся, ‑чысціцца; зак.
Старанна пачысціць сябе, сваю вопратку. Сёння [салдаты] начысціліся, пагаліліся. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разнервава́ны, ‑ая, ‑ае.
Нервова ўзбуджаны, расхваляваны. [Сцяпан Рыгоравіч] і сёння з работы вярнуўся сярдзіты, разнерваваны. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)